Biała Księga 2011 - implikacje dla polskiego systemu transportu

Jest to dalekosiężny dokument o bardzo ambitnie wytyczonych celach. Nadrzędnym celem podjęcia przyszłych działań ma być ostateczne stworzenie jednolitego europejskiego obszaru transportu. Ma to być obszar, w którym sektor transportu będzie charakteryzował się wysokim poziomem konkurencyjności i dodatkowo będzie bardzo oszczędnie wykorzystywał nieodnawialne surowce naturalne. Osiągnięcie powyższego celu ma nastąpić do 2050 roku, a będzie możliwe dzięki realizacji 10 następujących celów szczegółowych:

1. Zmniejszenie o połowę liczby samochodów z napędem konwencjonalnym (pojazdy niehybrydowe z silnikami spalinowymi) w miastach do 2030 roku i całkowite wyeliminowanie takich pojazdów z ruchu miejskiego do 2050 roku. Osiągnięcie wolnej od emisji CO₂ logistyki miejskiej w centrach dużych miast do 2030 roku.
2. Osiągnięcie poziomu 40% wykorzystania paliw niskoemisyjnych w lotnictwie do 2050 roku. Redukcja o 40% (a w miarę możliwości o 50%) emisji CO₂ z morskich paliw płynnych również do 2050 roku.
3. Przeniesienie 30% ładunków z transportu drogowego na inne gałęzie transportu - kolej, transport morski i wodny śródlądowy na dystansach powyżej 300 km do 2030 roku i 50% ładunków do 2050 roku. Zostanie to ułatwione dzięki stworzeniu efektywnych, ekologicznych korytarzy transportowych. Ich tworzenie wymaga jednak rozbudowy stosownej infrastruktury.
4. Ukończenie budowy sieci kolei dużych prędkości do 2050 roku. Ma to nastąpić poprzez 3-krotne wydłużenie jej długości już do 2030 roku przy równoczesnym zachowaniu gęstej sieci kolejowej we wszystkich państwach członkowskich. Ponadto, do 2050 roku większość podróży na średnich dystansach powinna odbywać się transportem kolejowym.
5. Stworzenie do 2030 roku w pełni funkcjonalnej, multimodalnej bazowej sieci (core network) TEN-T, obejmującej cały obszar UE, a do 2050 roku osiągnięcie wysokiej przepustowości i jakości tej sieci wraz z uzupełniającym zestawem odpowiednich usług informacyjnych.
6. Włączenie wszystkich lotnisk (bazowej sieci) do sieci kolejowej; pożądane jest, aby była to sieć kolei dużych prędkości. Zapewnienie, aby wszystkie ważniejsze porty morskie posiadały dobre połączenie z siecią kolejową służącą przewozom towarowym oraz w ramach możliwości siecią dróg wodnych śródlądowych.
7. Implementacja do 2020 roku zmodernizowanej infrastruktury zarządzania ruchem lotniczym (SESAR) i ukończenie prac nad Wspólnym Europejskim Obszarem Lotniczym. Wdrożenie adekwatnych systemów zarządzania ruchem w poszczególnych gałęziach transportu - ERTMS, ITS, SSN, LRIT, RIS oraz uruchomienie do 2020 roku systemu Galileo.
8. Ustanowienie ram europejskiego systemu informacji, zarządzania i płatności do roku 2020.
9. Ograniczenie liczby ofiar śmiertelnych wypadków drogowych do niemal zera w 2050 roku, natomiast do 2020 roku liczba ta ma zostać zmniejszona o połowę. UE ma stać się światowym liderem w zakresie bezpieczeństwa i zapewnienia ochrony we wszystkich gałęziach transportu.
10. Ostateczne wdrożenie zasady "użytkownik płaci" i "zanieczyszczający płaci" oraz pełne zaangażowanie sektora prywatnego w celu eliminacji zakłóceń, takich, jak na przykład szkodliwe dotacje i wygenerowanie przychodów w celu zapewnienia finansowania przyszłych inwestycji w transporcie.

Można się oczywiście spierać o dobór celów i poszczególnych wartości (na przykład udziału paliw niskoemisyjnych), które w tych celach założono do osiągnięcia, niemniej jednak ich realizacja spowoduje, że transport w UE stanie się znacznie bardziej oszczędny pod względem zużytej energii i zdecydowanie mniej obciążający środowisko naturalne. Taki właśnie system transportu pozwoli w praktyce realizować zasadę zrównoważonego rozwoju. Jaki zatem wpływ będzie miała realizacja zapisów najnowszej Białej Księgi na polski system transportu?

Artykuł pochodzi z czasopisma "Logistyka" 4/2011.