Informacja i informatyka w logistyce

Informacja i informatyka pełnią znaczącą rolę w sektorze logistycznym i stanowią istotny element w procesie osiągania przewagi konkurencyjnej przez poszczególne podmioty. Realizacja efektywnie działającego zintegrowanego łańcucha dostaw wymaga zastosowania szeregu rozwiązań. Rozwiązania te cały czas ewoluują, oferując coraz to nowe funkcjonalności. Firmy z sektora logistycznego są jednym z bardziej innowacyjnych w zakresie stosowania rozwiązań teleinformatycznych. W niniejszym artykule przedstawiono wybrane rozwiązania informatyczne, które odgrywają lub mogą w niedługim czasie odgrywać ważną rolę w działaniu przedsiębiorstw z sektora logistycznego.

Wprowadzenie
W szybko i dynamicznie rozwijającej się gospodarce informacja jest jednym z najważniejszych zasobów. Właściwe, poprawne i zoptymalizowane zarządzanie informacją stanowi o możliwościach działania na rynku. Zapewnienie prawidłowego przepływu informacji i synchronizacja jest podstawową kwestią dla większości przedsiębiorstw. Jest to element pozwalający na zwiększenie konkurencyjności firmy na rynku.
Działy logistyki przedsiębiorstw produkcyjnych, handlowych oraz firmy świadczące usługi logistyczne, w skład których, zależnie od profilu działalności, wchodzą komórki zajmujące się magazynowaniem, transportem, planowaniem oraz zakupami, mają do czynienia z bardzo dużym przepływem informacji i danych. Informacje o produktach, dla których tworzone są plany produkcji, jak i o surowcach oraz materiałach dla nich i zamówieniach, muszą być przetwarzane i obsługiwane przez systemy informatyczne firm. Dostarczanie ładunków do przedsiębiorstwa, ich dostawa na linie produkcyjne, a później magazynowanie i dystrybucja towarów to procesy biznesowe mające podstawowe znaczenie dla prawidłowego działania przedsiębiorstwa. Dlatego informatyka jest nieodzownym elementem funkcjonowania firm logistycznych. Rozwój aplikacji magazynowych i logistycznych jest jedną z najprężniej rozwijających się dziedzin w branży IT.

W branży logistycznej wykorzystuje się szereg różnych rozwiązań informatycznych. Część z nich to typowe rozwiązania stosowane także w innych branżach, a część ma charakter ściśle specjalistyczny, dedykowany dla sektora logistycznego. W niniejszym artykule zaprezentowano wybrane technologie i rozwiązania, które w opinii autorów odgrywają lub mogą w przyszłości odgrywać istotną rolę w sektorze logistyki. Zostały one przedstawione na poniższym rysunku w podziale na trzy główne grupy:

• rozwiązania wspomagające współpracę pomiędzy przedsiębiorstwami,
• rozwiązania wspomagające działania przedsiębiorstwa,
• rozwiązania umożliwiające monitorowanie i śledzenie przesyłek i pojazdów.

Strzałkami oznaczono obszary, w których poszczególne rozwiązania znajdują zastosowanie. Technologie RFID i GIS przypisano do dwóch grup, gdyż mogą być one praktycznie stosowane w całym zintegrowanym łańcuchu dostaw.
Wymienione powyżej rozwiązania zarówno wspomagają logistykę, jak i wpływają na jej poprawne działanie, zapewniając m.in. sprawny przepływ ładunków, minimalizację powierzchni magazynowych, prognozowanie i planowanie przepływów, środków transportowych oraz sprawny obieg dokumentów.

Rozwiązania wspomagające współpracę pomiędzy przedsiębiorstwami
Zarządzanie zintegrowanym łańcuchem dostaw jest kluczowym aspektem działania firm logistycznych. Z tego powodu bardzo istotna jest współpraca pomiędzy poszczególnymi elementami tego łańcucha, a w szczególności z dostawcami, odbiorcami, firmami spedycyjnymi, kurierskimi lub operatorami logistycznymi. Już dawno zdano sobie sprawę, że systemy informatyczne pełnią bardzo istotną rolę w tej współpracy.
Jednym z pierwszych systemów wymiany danych w formatach opisanych międzynarodowymi standardami, między systemami informatycznymi partnerów handlowych, przy minimalnej interwencji człowieka, był stosowany do dziś system EDI (Electronic Data Interchange). Pozwala on na wymianę danych między różnego rodzaju formularzami, także stworzonymi w różnych językach. Ponadto umożliwia eliminację dokumentów papierowych, zwiększając efektywność wszystkich działań związanych z handlem. EDI jest stosunkowo prostym sposobem realizacji transakcji handlowych z pominięciem żmudnej pracy przy tworzeniu, kopiowaniu i przesyłaniu dokumentów papierowych. Jest pomostem, który łączy bezpośrednio systemy informatyczne współpracujących ze sobą firm, np. poprzez przekazywanie informacji, które są zawarte w typowych dokumentach handlowych. Zastosowanie standardowych i akceptowanych na całym świecie formatów danych zapewnia, że wszyscy uczestnicy wymiany używają tego samego języka. Dokument EDI jest odpowiednikiem papierowego dokumentu handlowego o ustalonej międzynarodowej postaci, który został przystosowany do celów elektronicznej transmisji danych i funkcjonuje niezależnie od rodzaju oprogramowania użytkownika. Stosowanie EDI nie jest ograniczone różnicami w oprogramowaniu, jakie partnerzy handlowi używają w swoich przedsiębiorstwach. Oprócz EDI powstały także inne standardy mające na celu standaryzację wymiany dokumentów. Można wśród nich wymienić: ebXML, Rosettanet, UMM (Unified Modeling Methodology).

Innym przykładem są platformy elektroniczne wspomagające realizację transakcji. Mają one formę portali zawierających informacje o producentach i ich produktach. Umożliwiają również złożenie zamówienia, oszczędzając w ten sposób czas pracownika działu zakupów, który musiałby go spędzić na wyszukiwaniu ofert w tradycyjny sposób. Portale te mogą mięć formę ogólnodostępnych (publicznych) lub są tworzone bezpośrednio na potrzeby danego przedsiębiorstwa (koncernu). Uważa się, że polskie przedsiębiorstwa coraz częściej korzystają z tego typu rozwiązań do realizacji e-procurement, czyli dokonywania zakupów poprzez portale internetowe.
Od wielu lat trwają prace nad rozwiązaniami, które wspomagałaby przeprowadzanie transakcji handlowych pomiędzy przedsiębiorstwami w środowisku internetowym. Dla realizacji tego celu zaproponowano architekturę SOA (Service-Oriented Architecture), która ma znacznie ułatwić współpracę różnych aplikacji. Architektura SOA jest kolekcją niezależnych usług i komponentów, które realizują różne funkcje biznesowe. Poszczególne usługi mogą być wywoływane i wykorzystywane współbieżnie z innymi usługami, wliczając w to zewnętrzne systemy wspierające tę architekturę. Dzięki temu raz napisana funkcjonalność może być wielokrotnie wykorzystywana i łatwo zintegrowana z innymi usługami. O popularności SOA świadczą prognozy grupy Gartnera, który szacuje, że do 2009 roku programowanie usługowe będzie dominującą metodą tworzenia oprogramowania, wykorzystywaną w ponad 80% nowych projektów. W logistyce SOA jako usługa niezawodna i elastyczna wykorzystywana jest do obsługi złożonych łańcuchów logistycznych.
Szczególnym przypadkiem realizacji architektury SOA są technologie Web Services, które umożliwiają integrację różnych aplikacji. Web Services, czyli usługi sieciowe, to komponenty programowe reprezentujące funkcje biznesowe dostępne dla innych aplikacji (klienta, serwera lub innej usługi) za pośrednictwem sieci publicznej i przy użyciu ogólnodostępnych, powszechnych protokołów i transportów internetowych. Podstawą standardów Web Services jest standard XML (eXtansible Markup Language), według którego działają trzy podstawowe mechanizmy: SOAP (Simple Access Open Protocol), WSDL (Web Services Description Language) i UDDI (Universal Description, Discovery and Integration). Za rozwój technologii Web Services odpowiada kilka organizacji standaryzacyjnych, które jako cel stawiają sobie zaprojektowanie zestawu specyfikacji pozwalających dowolnej wielkości przedsiębiorstwu, z dowolnej gałęzi gospodarki, prowadzić biznes z każdą inną jednostką, w dowolnym sektorze gospodarki, na całym świecie.

Cały artykuł w formacie PDF.