Logiści poza miastami Bizancjum

Logothetes
Pierwotnie logothete to księgowy, rachmistrz. W biurokracji bizantyjskiej, po zaniknięciu wielu stanowisk o rzymskim rodowodzie, logotheci zaczęli wypełniać obowiązki przypisane dotychczas tym stanowiskom. W końcu logothete znaczył tyle, co minister.
Z administracji Cesarstwa Bizantyjskiego tytuł logothete został przeniesiony na zachód Europy, chociaż tylko na Sycylii był używany przez dłuższy czas. Na tej wyspie logothete zajmował stanowisko kanclerza. Tytuł ten nosił na przykład Pietro della Vigna, potężny i wpływowy minister króla Sycylii, Fryderyka II.
Tytuł logothete również przyjęto w administracji średniowiecznych księstw leżących za północną granicą Cesarstwa Bizantyjskiego.
W Mołdawii Wielki Logothete (mare logofat) był głównym ministrem i zarazem szefem urzędu kanclerskiego, co można utożsamiać z funkcją współczesnego premiera. W tym okresie na Wołoszczyźnie logothete był zastępcą przewodniczącego rady książęcej.
W administracji występowały również inne stanowiska logothetów, to jest:
• logofat al doilea - Drugi Logothete - zastępca Wielkiego Logothete
• logofat al treilea - Trzeci Logothete - sekretarz Wielkiego Logothete
• logofat de vistierie - logothete skarbu państwa
• logofat de camara - logothete dworu
• logofat de obiceiuri - logothete ceremonii
• logofat de taina - logothete tajnej służby
lub logofat domnesc - osobisty sekretarz księcia.

Curatores
Miasto wczesnobizantyjskie było znakomicie zintegrowane z całym systemem administracyjnym, w którego skład wchodziło. Curator miasta nie był wówczas przedstawicielem państwa, ale lokalnie wybranym urzędnikiem, który raczej był kontrolerem finansowym (po grecku logistes) odpowiedzialnym między innymi za kontrakty.
Tytuł curatora, wraz z jego obowiązkami, został przyjęty w niektórych regionach południowo - wschodniej Europy. Świadczą o tym niedawno opracowane dokumenty dotyczące organizacji społeczności wiejskich Monomeri i Longi.
Na terenach wiejskich curatorzy występowali obok starostów. Ich zakresy obowiązków, jak i okres pełnienia funkcji były podobne. Zasadniczą różnicą pomiędzy funkcją curatora a starosty był tryb wyłaniania kandydatów na te stanowiska. Kandydaci podejmowali się funkcji curatora dobrowolnie, zaś wybór starosty spośród chłopów odbywał się pod przymusem. Zarówno curatorzy jak i starostowie wypełniali swoje obowiązki zasadniczo przez rok.
Curatorów rzadko rekrutowano z innych regionów kraju. Podejmowali się tych obowiązków w celu zaspokojenia swoich ambicji i zarazem uzyskania dochodów. Korzystne warunki służby skłaniały ich do kontynuowania wypełniania obowiązków w kolejnym roku. Zabiegając o ponowne mianowanie na funkcję curatora, starali się pilnie wykonywać przypisane im obowiązki. Niekiedy więc zakresem swojego działania obejmowali kilka wsi, a nie tylko tę w której rezydowali.

Artykuł pochodzi z czasopisma "Logistyka" 4/2010.