Controlling w zarządzaniu przedsiębiorstwem - nowe wyzwania - cz. 1

Inspiracją niniejszych rozważań jest artykuł M. Ciesielskiego i K. Gruszeckiego, opisujący zbiór metod i technik wspomagających zarządzanie logistyczne. Wśród wielu koncepcji wspierających zarządzanie logistyczne autorzy wymieniają w szczególności:
• kompleksowe zarządzanie jakością (TQM)
• reengineering (BPR)
• zarządzanie czasem (TBM)
• zarządzanie wyszczuplone (LM)
• zarządzanie elastyczne (AM).

Nie wdając się w burzliwą dyskusję, jaka toczy się od kilku lat na łamach prasy ekonomicznej o wzajemnych relacjach między współczesnymi koncepcjami, metodami i technikami zarządzania oraz ich "żywotnością", chciałabym przybliżyć nowe wyzwania stojące obecnie przed zarządzaniem przedsiębiorstwem za pomocą klasycznej już dzisiaj metody controllingu. Dynamiczne, skokowe i coraz trudniej przewidywalne zmiany otoczenia współczesnego biznesu wymagają nieustannego rozwiązywania dwóch dylematów:
• jak przedsiębiorstwo może antycypować zmiany w otoczeniu i reagować na nie w sposób elastyczny (dylemat adaptacyjny)
• jakie są możliwości kształtowania zdarzeń w sposób celowy i przewidujący (dylemat koordynacji).

Controlling, jako metoda kompensująca napięcia między przedsiębiorstwem a otoczeniem, stara się rozwiązywać owe dylematy. Związek controllingu z koncepcją zarządzania logistycznego, którego wyczerpujący opis wykracza poza ramy niniejszego artykułu, przejawia się przede wszystkim:
• rozwiązywaniem dylematu efektywnej koordynacji przepływów rzeczy oraz informacji (procesów) w czasie i przestrzeni
• elastycznej, szybkiej rekonfiguracji przebiegu procesów, czyli rozwiązywaniem dylematu adaptacji.

Pojmowanie controllingu
Przyjmuję, że controlling jest metodą kompleksowego i skoordynowanego zarządzania przedsiębiorstwem, zabezpieczającą racjonalność formułowania i realizacji jego celów, przybierających najczęściej postać:
• utrzymania płynności w krótkim okresie
• wzrostu wartości przedsiębiorstwa w długim okresie.

Zasadniczą funkcją controllingu jest wspomaganie informacyjno - metodyczne procesu zarządzania przedsiębiorstwem. Owo wspomaganie ma charakter antycypacyjno - adaptacyjny. Antycypacyjna funkcja controllingu polega na zabezpieczeniu informacyjno - metodycznym procesu formułowania strategii (myślenia strategicznego), natomiast funkcja adaptacyjna controllingu wiąże się immanentnie z działaniem, czyli nadawaniem skuteczności wdrażanym strategiom.

Artykuł pochodzi z czasopisma "Logistyka" 1/2005.