Uwarunkowania rozwoju Internetu w Polsce

Ostatnio wiele mówi się o ekspansji Internetu jako głównego medium komunikacji międzyludzkiej i nie ulega wątpliwości, że ten kierunek skupienia uwagi jest uzasadniony. W związku z tym autorzy artykułu podejmą próbę odpowiedzi na pytania o tempo rozwoju dostępu do sieci w Polsce, istnienie ewentualnych barier hamujących dynamikę wzrostu Internetu oraz kierunki jego wykorzystania. Punktem wyjścia niniejszych rozważań stało się badanie przeprowadzone przez GUS, w którym respondenci odpowiedzieć mieli na pytanie o przyczynę nieposiadania dostępu do Internetu. Uzyskane odpowiedzi to przede wszystkim przyczyny ekonomiczne, takie jak drogi sprzęt komputerowy i koszt dostępu oraz przyczyny związane z uwarunkowaniami osobowymi, takimi jak brak potrzeby i brak umiejętności. Wyniki ankiety pokazano na wykresie 1.

Analizując wykres 1 nie należy mylić "braku potrzeby" z "niechęcią do Internetu", gdyż ta kategoria w badaniu też się znalazła i była na poziomie 2%. Ilościowe zmiany przedstawione na wykresie 1 pokazują, że powody leżące po stronie mentalnej respondentów ulegają o wiele trudniej zmianie, niż czynniki typu materialnego. Jest to groźne zjawisko, gdyż świadczy o syndromie tworzenia się lub może już narastania tak zwanego wykluczenia cyfrowego. Wykluczenie to dotknie głównie środowiska osób starszych, o niższym statusie wykształcenia i niskim poziomie dochodów. Zminimalizowanie tego zjawiska nie obędzie się bez ingerencji państwa i organizacji pozarządowych, polegającej głównie na uruchomieniu programów edukacyjnych. Bez takich działań nie zbuduje się e-społeczeństwa. Bardziej poprawiła się sytuacja w dziedzinie ekonomicznych możliwości dostępu do podłączenia Internetu w gospodarstwie domowym. Wyniki te szczególnie w kosztach dostępu byłyby jeszcze lepsze, gdyby badanie robiono w III i IV kwartale 2006 r., kiedy to dostawcy Internetu praktycznie zrezygnowali z kosztów podłączenia i uruchomili promocje ponad dwukrotnie zmniejszające ceny. W dalszym ciągu znaczącym ograniczeniem jest zakup sprzętu komputerowego. Zobrazowano to na wykresie 2 dając jako porównanie Hiszpanię (kraj, który ze względu na podobną wielkość i liczbę ludności często porównuje się z Polską), średnią unijną UE-25 i kraje nowoprzyjęte.

Jak można zauważyć, w 2006 r. co dziewiąty, a w 2007 r. co ósmy Europejczyk będzie cieszył się z nowego komputera osobistego, a tylko odpowiednio co 19 i co 18 Polak. Jeżeli wszystkie trafią w prywatne ręce to przyrost liczby gospodarstw z komputerem wyniósłby 1,6 mln. Ale nie wiemy, ile z tego sprzętu będzie kupowane do instytucji, firm, szkół, a ile będzie przeznaczone na wymianę już użytkowanego sprzętu. Porównanie tego sektora wygląda jeszcze gorzej, jak porównamy sumaryczną liczbę komputerów osobistych kupionych w czasie pięciu lat, w latach 2002 -

2007. Hiszpania, podobnie jak Polska, jest na poziomie zakupu 22 -

26 komputerów na 100 mieszkańców, zaś w Danii, Szwecji, Finlandii zakup będzie na poziomie 80 PC. Pocieszające może być, że w krajach zamożniejszych wymiana sprzętu następuje o wiele częściej i większość zakupów związana jest z tym zjawiskiem, a w krajach mniej zasobnych większość nowego sprzętu trafia w ręce nowych użytkowników. Rośnie też znacząco liczba internautów, co pokazano na wykresie 3.