WIEDZA: e-gospodarka

Spowolnienie gospodarcze wpłynęło znacząco na branżę TSL, w tym również na rynek pracy w tym sektorze. Jak wynika z raportu PITD, ponad połowa przewoźników twierdzi już, że nie ma problemów ze znalezieniem kierowców na rynku.[1] Z kolei liczba respondentów, która uważała, że nie mogła znaleźć odpowiedniego kandydata w ostatnim roku zmniejszyła się o 19 p.p. (25 proc. w 2023 r. w porównaniu do 44 proc. w 2022 r.).[2] Dane te mogą świadczyć o tym, że rynek pracownika, który dotychczas był zauważalny w branży, powoli ulega zmianie. Coraz częściej słyszy się opinie, że kierowcy dopytują firmy transportowe o wolne etaty i dłużej czekają na pracę.

Dekarbonizacja gospodarki obejmuje wiele obszarów. W odróżnieniu do energetyki Polska jeszcze nie ma w nich zaległości, potrzebujemy więc działać, by nie powtórzyć tych samych błędów. Jednak branża transportowa jest zagrożona. Czy trend elektryfikacji zyska zwolenników? Komentarza udziela Tomasz Wiśniewski, Prezes Pracowni Finansowej.

Spada konkurencyjność polskich przewoźników. Coraz więcej jest przykładów przejęć przez zagranicznych gigantów. Konsolidacja i specjalizacja usług – kluczem do sukcesu firm z branży TSL.

Wzrost kosztów działalności i różnego rodzaju opłat, mniejsza liczba zleceń, niższe stawki, nieuczciwa konkurencja czy geopolityczne zawirowania – to tylko niektóre z przeciwności tworzących ostatni, skomplikowany krajobraz polskiego sektora transportu. Co wpłynęło na obecne, dramatyczne położenie polskiej branży transportowej?

300 miliardów euro. Według Europejskiego Stowarzyszenia Producentów Samochodów co najmniej tyle trzeba inwestować w tabor i infrastrukturę, aby zrealizować plan objęcia transportu drogowego towarów w UE systemem handlu emisjami CO2. Na razie koszty ponoszą głównie przewoźnicy. Nowe stawki opłat drogowych oraz mniejsza liczba zleceń sprawiają, że sytuacja w tym sektorze jest coraz trudniejsza. Rosnące koszty prowadzenia biznesu zmuszają właścicieli firm w Polsce do restrukturyzacji lub zawieszenia działalności. Nastroje wśród przewoźników drogowych są złe, a branża transportowa bez wsparcia może niebawem znaleźć się na niebezpiecznym zakręcie.

Polska branża transportowa ma 33-proc. udział w unijnym rynku przewozów drogowych, zatrudnia blisko milion pracowników i odprowadza do budżetu państwa 16 mld zł podatków i opłat – wylicza Zrzeszenie Międzynarodowych Przewoźników Drogowych (ZMPD). Jednak w tej chwili jej sytuacja jest bardzo trudna: ok. 60 proc. przedsiębiorców z branży sygnalizuje zamiar redukcji floty i zatrudnienia w najbliższych miesiącach, a 13 proc. przewoźników znajduje się na skraju wypłacalności i nie reguluje na bieżąco swoich zobowiązań. Liczba upadłości w pierwszych miesiącach 2024 roku wzrosła o 100 proc. To efekt popandemicznego tąpnięcia w gospodarce, wojny w Ukrainie i gwałtownego wzrostu kosztów. Dodatkowym wyzwaniem jest polityka klimatyczna UE i wyzwania związane z redukcją emisji.

Nieuczciwe praktyki, niskie stawki oraz złe warunki pracy kierowców to niektóre z licznych wyzwań z którymi mierzy się branża transportowa w Polsce. Z podobnymi problemami poradziły sobie w ostatnim czasie Hiszpania oraz Węgry. Czy wprowadzenie analogicznych regulacji prawnych mogłoby stanowić krok w kierunku poprawy sytuacji na rodzimym rynku? Jakie potencjalne korzyści przyniosłyby te zmiany dla polskiej branży transportowej?

Transport drogowy  ma ogromne znaczenie dla polskiej i europejskiej gospodarki. Agencja badawcza Transport Intelligence prognozuje, że w 2024 roku rynek europejskiego transportu drogowego wzrośnie o 1,7 proc..^[1] Według raportu Eurostatu^[2], zwiększy się też udział polskich przewoźników w unijnym rynku. W 2022 roku 20,1 proc. przewozów na terenie Unii Europejskiej, liczonych w tonokilometrach, wykonano ciężarówkami zarejestrowanymi w Polsce, rok wcześniej wskaźnik ten wynosił 19,8 proc. W ostatnich latach transport międzynarodowy stawia jednak przed przewoźnikami wiele wyzwań. Pojawiające się co chwila nowe przepisy, zarówno unijne, jak i w poszczególnych krajach, zmieniające się warunki, napięta sytuacja geopolityczna, a wreszcie kwestie bezpieczeństwa, sprawiają mniej doświadczonym uczestnikom rynku niemałe kłopoty.