Komentarz w dobrym klimacie: Czy gospodarka cyrkularna to tylko modne hasło, czy już konieczność?

- Gospodarka obiegu zamkniętego to koncepcja ekonomiczna, według której produkty, materiały oraz surowce powinny pozostawać w gospodarce tak długo, jak jest to możliwe, a wytwarzanie odpadów powinno być jak najbardziej ograniczone. Idea ta uwzględnia wszystkie etapy cyklu życia produktu, zaczynając od jego projektowania, poprzez produkcję, konsumpcję, zbieranie odpadów, aż do ich zagospodarowania. Mówiąc inaczej, wartość dodana (surowców, zasobów, materiałów i produktów) jest maksymalizowana, a zminimalizowane jest powstawanie odpadów.
Celem modelu obiegu zamkniętego jest odejście od gospodarki liniowej, która opiera się na wydobywaniu surowców, a po ich przetworzeniu i użyciu – wyrzuceniu powstałych odpadów. Paradygmat nieustannego wzrostu gospodarczego prowadzi bowiem do eksploatacji złóż zasobów przekraczających możliwości ich regeneracji. I tak, żeby odnowić zasoby zużywane przez populację Ziemi w ciągu roku, potrzeba 1,75 roku i ten współczynnik rośnie. Wyczerpanie surowców nieodnawialnych z kolei może oznaczać załamanie globalnej gospodarki.
Jedną z granic rozwoju gospodarki jest globalne ocieplenie wskutek nadmiarowej emisji do atmosfery dwutlenku węgla ze spalania zasobów paliw kopalnych. Wywołane przez nie zmiany klimatu znacząco wpłyną – i w wielu miejscach zagrożą - życiu populacji ludzi na Ziemi. W tej perspektywie gospodarka obiegu zamkniętego okazuje się koniecznością. Opiera się ona na cyrkularnym, a więc w idealnym modelu – w kółko - wykorzystaniu surowców, bez powstania opadów. W praktyce polega to na znalezieniu raczej pętli i możliwości wykorzystania odpadów w różnych etapach życia produktu, by przekształcić je w surowiec dla innych procesów. Wykorzystywane modele działania obejmują zrównoważoną produkcję i ograniczoną konsumpcję, także wypożyczanie; projektowanie i wytwarzanie produktów oszczędnych w zasoby oraz wydłużanie ich życia, np. przez naprawy. Niektóre z nich rozwijają się wraz z technologią i dostępem do Internetu, jak wirtualizacja czy platformy współdzielenia, a inne dążą do odzyskiwania i ponownego wykorzystania użytych surowców. Zalicza się do tego również zapobieganie marnotrawstwu żywności i inne formy redystrybucji żywności. Gospodarka o obiegu zamkniętym jest też jednym z przyjętych przez Komisję Europejską strategicznych kierunków rozwoju unijnej gospodarki. Stanowi także element Europejskiego Zielonego Ładu i działań dążących do osiągnięcia przez Unię neutralności klimatycznej. W ten cel wpisują się także regulacje polskiego rządu; w 2019 roku została przyjęta mapa drogowa transformacji w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym.

Posłuchaj poprzednich Komentarzy w Dobrym Klimacie:
- Just in Time czy Just in Case?
- Jak budować łańcuch dostaw odporny na kryzysy?
- Jakie potrzebne są zmiany w naszym kraju, aby firmy mogły tworzyć efektywny obieg zamknięty opakowań?
- Jak pogodzić w praktyce ograniczanie emisji gazów cieplarnianych z presją kosztową?
- Jak radzić sobie z rosnącą luką dostępności kierowców?
- Czym jest carbon bubble i czy jej istnienie powinno nas niepokoić?
- Dlaczego warto mierzyć ślad węglowy?