Europejski Rok Kolei

Inicjatorem projektu pn. Europejski Rok Kolei (ERK2021) była Komisja Europejska. Projekt ten promował przyjazne dla środowiska środki transportu oraz osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku. Europejski udział transportu w emisji dwutlenku węgla wynosi około 24%. W Unii Europejskiej w roku 2018 transport osobowy (pojazdy osobowe, dwukołowe oraz busy) stanowił 45,1% udziału emisji CO², transport ciężarowy – 29,4%, lotnictwo – 11,6%, transport morski – 10,6%, a transport kolejowy jedynie około 1%. Zgodnie z porozumieniem paryskim (COP21) Unia Europejska zobowiązała się do redukcji gazów cieplarnianych. Do roku 2030 obniżenie emisji ma wynosić 40% w porównaniu do roku 1990. Do roku 2050 Unia Europejska postawiła sobie za cel uzyskanie zerowej emisji gazów cieplarnianych (netto). Działania te należy traktować jako szansę na rozwój szeroko rozumianego transportu kolejowego.
W Polsce odbyło się kilkadziesiąt cennych wydarzeń dotyczących ERK. Dotyczyły one zarówno działań naukowych (konferencje), branżowych jak i popularyzatorskich. Wydaje się, że najcenniejsze z nich to takie, które chociaż w minimalnym stopniu przyczyniły się do realizacji zmian środowiskowych w kierunku neutralności klimatycznej. Trudno jest wybrać jedną inicjatywę, jednak wydaje się, że wieloaspektowa i wielopłaszczyznowa współpraca organów legislacyjnych, samorządowych oraz branżowych jest tym działaniem, które może zainicjować procesy zmian w polskiej gospodarce kolejowej w kierunku jej dekarbonizacji. W ramach lokalnych inicjatyw ciekawym wydarzeniem była konferencja dotycząca napędów wodorowych w kolejnictwie „Kolej Wodorowa”, zorganizowana w dniach 29.06-1.07.2021 przez Łukasiewicz - IPS "TABOR" oraz Instytut Silników Spalinowych i Napędów Politechniki Poznańskiej. Konferencja zgromadziła wielu przedstawicieli nauki, biznesu oraz branży kolejowej. Prowadzona była w konwencji wystąpień plenarnych oraz paneli dyskusyjnych, ukierunkowanych na możliwości prawnego oraz eksploatacyjnego usankcjonowania wykorzystania wodoru.
Duże zainteresowanie tematyką konferencji spowodowało, że podjęto decyzję o jej kolejnej edycji w czerwcu 2022 roku, mimo zakończenia Europejskiego Roku Kolei. Takie działania wskazują, że ERK był długofalowym impulsem zachęcającym do działania na rzecz „zielonej kolei”.ERK to nie tylko analiza zmian transportu szynowego w kierunku ograniczenia emisji dwutlenku węgla. To również promocja kolei w Europie. Bardzo ciekawą inicjatywą był europejski przejazd pociągu „Connecting Europe Express". Działania promocyjne w zakresie transgranicznego transportu szynowego mogą w znaczny sposób ograniczyć przedstawiony na wstępie duży udział transportu osobowego w ograniczaniu emisji dwutlenku węgla oraz emisji spalin.