Przyszłość e-mobilności w Polsce

Jana Pieriegud, profesor nadzwyczajna w Katedrze Transportu Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, niezależny ekspert Komisji Europejskiej: O tym, że zainteresowanie wdrażaniem rozwiązań z zakresu e-mobilności w Polsce stale wzrasta, świadczy m.in. duża liczba konferencji, które odbyły się latem i jesienią tego roku w różnych miastach Polski. Dominują jednak dyskusje i inicjatywy, związane z techniczno-technologicznymi aspektami rozwoju koncepcji e-mobilności, która obejmuje rozwój technologii w zakresie magazynowania energii i upowszechnienie na szeroką skalę pojazdów z napędem elektrycznym (electromobility), w tym zasilanych wyłącznie z baterii (battery electric vehicle - BEV), hybrydowych, a także wykorzystujących wodorowe ogniwa paliwowe. W wizjach przyszłości zarządzanie i sterowanie ruchem pojazdów będzie odbywało się przy coraz większym wykorzystaniu technologii cyfrowych (connected mobility), a także coraz wyższym stopniu automatyzacji ruchu, w tym w pełni automatycznie (autonomous mobility). Nowe rozwiązania będą wdrażane obok już stosowanych od końca XIX wieku środków transportu szynowego: pociągów kolejowych, tramwajów, metra i trolejbusów, wykorzystujących trakcję elektryczną. Zakłada się również, że funkcjonowanie systemów e-mobilności będzie oparte na wartościach cechujących koncepcje gospodarki współdzielenia (sharing economy) czy też gospodarki okrężnej (circular economy), które umożliwiają upowszechnienie nowych modeli biznesowych takich jak: shared mobility, mobility on demand, Mobility as a Service (MaaS).
Zgodnie z założeniami Planu rozwoju elektromobilności w Polsce „Energia do przyszłości”, przyjętym przez Radę Ministrów RP 16 marca 2017 r., pojazdy o napędzie elektrycznym BEV, wykorzystywane m.in. w modelu car-sharingowym, zintegrowane z inteligentnymi sieciami elektroenergetycznymi (smart grid) w przyszłości mają być ważnymi elementami miejskich systemów transportowych. Realizacja celów postawionych w tym dokumencie będzie niewątpliwie zadaniem niezwykle trudnym, biorąc pod uwagę fakt, iż mimo że napędy samochodów elektrycznych są doskonalone przez minione 135 lat, nie znalazły one upowszechnienia w systemach transportowych. Na początku 2017 roku udział samochodów elektrycznych BEV zarówno na świecie, jak i w Europie był poniżej 1% całej floty samochodów osobowych. Według nawet najbardziej optymistycznych współczesnych prognoz do roku 2035 nie uda się osiągnąć 30-proc. udziału w rynku.
Tendencje, które będą widoczne w przyszłości na rynku globalnym, nie muszą być od razu odczuwalne na rynku w Polsce. Wynika to z faktu, iż polski rynek motoryzacyjny jest na etapie rozwoju obserwowanego w większości krajów o relatywnie niskich dochodach gospodarstw domowych. Polska jest na samym początku długiej drogi do e-mobilności. Do tej pory największe postępy w Polsce osiągnięto w zakresie rozpoczęcia eksploatacji e-busów, w kilku miastach pojawiły się pierwsze systemy car-sharingowe, powstają nowe stacje szybkiego ładowania pojazdów elektrycznych. W najbliższych latach można się spodziewać upowszechnienia się rowerów z napędem elektrycznym (e-bike).
Należy jednak podkreślić, że wdrożenie koncepcji e-mobilności jest przedsięwzięciem systemowym, wymagającym współpracy wielu interesariuszy. Aby koncepcja e-mobilności stała się rzeczywistością, muszą nastąpić radykalne zmiany w co najmniej pięciu powiązanych ze sobą obszarach, które nazywam „złotym pięciokątem e-mobilności”:

Poza przełomowymi innowacjami technologicznymi oraz wywrotowymi modelami biznesowymi, za największe wyzwanie w procesie upowszechniania e-mobilności należy uznać wykreowane nowej kultury mobilności. Szczególnie w przypadku Polski - jako kraju, w którym rozwój motoryzacji był znacząco opóźniony w stosunku do wielu innych krajów europejskich, a udział podróży samochodem prywatnym w miastach nadal rośnie - brak zmian w preferencjach komunikacyjnych mieszkańców może stanowić istotną barierę we wdrożeniu koncepcji e-mobilności.

Zachęcam do zapoznania się z monografią "E-mobliność: wizje i scenariusze rozwoju", która ukazała się w ramach serii „Publikacje Europejskiego Kongresu Finansowego”. Interdyscyplinarny zespół autorów podjął wyzwanie usystematyzowania wiedzy o e-mobilności oraz przedstawienia zarówno wizji i koncepcji globalnych, jak i perspektyw i barier rozwoju e-mobilności w Polsce.