Napisanie "Vademecum gospodarki magazynowej" poprzedziły wieloletnie badania i praktyczne doświadczenia autorów oraz liczne ich publikacje z zakresu gospodarki magazynowej. W rezultacie powstało kompendium wiedzy o funkcjonowaniu i organizacji magazynów oraz roli, jaką pełnią one w procesach logistycznych. W opracowaniu zostały szczegółowo omówione zasady i praktyczne rozwiązania dotyczące modernizacji gospodarki magazynowej - dostosowanie do nowoczesnych technologii i metod organizacji pracy, aktualnych kierunków rozwoju dystrybucji i obrotu magazynowego oraz możliwości wprowadzenia najnowszych systemów informatycznych wspomagających zarządzanie procesami magazynowymi.
Publikacja zawiera liczne tabele, wykresy i rysunki ułatwiające zrozumienie poszczególnych zagadnień, a także szereg załączników, między innymi wykaz przepisów prawnych i norm dotyczących gospodarki magazynowej, warunków bhp oraz zabezpieczenia ppoż. w magazynach. Vademecum przeznaczone jest przede wszystkim dla magazynierów, pracowników nadzorujących pracę magazynów oraz projektantów i organizatorów magazynów. Może być także przydatne studentom szkół ekonomicznych oraz słuchaczom kursów dokształcających w dziedzinie logistyki i gospodarki magazynowej.
Od Autorów.
Wprowadzenie.
Rozdział 1. Planowanie i realizacja potrzeb magazynowych.
1.1.Podstawowe przesłanki tworzenia magazynów.
1.2. Przesłanki logistyczne tworzenia magazynów
1.3. Czynniki ekonomiczno-techniczne tworzenia magazynów.
1.4. Podstawowe czynniki lokalizacji magazynów
1.5. Wytyczne techniczno-ekonomiczne do projektowania nowego magazynu.
Rozdział 2. Zadania magazynów w łańcuchu logistycznym.
2.1. Co to jest logistyka?
2.2. Geneza logistyki.
2.3. Warunki funkcjonowania systemów logistycznych.
2.4. Infrastruktura logistyki magazynowej.
2.5. Zakres zadań logistyki magazynowej.
2.6. Zasady wdrażania systemów logistycznych w gospodarce magazynowej.
2.7. Korzyści stosowania zasad logistyki w gospodarce magazynowej.
2.8. Wdrażanie zasad logistyki w gospodarce magazynowej.
2.9. Korzyści ze stosowania outsourcingu w gospodarce magazynowej.
Rozdział 3. Elementy techniczne procesu magazynowego.
3.1. Zapasy magazynowe - surowce, materiały, wyroby.
3.1.1. Określenie podstawowych pojęć dotyczących zapasów magazynowych.
3.1.2. Rodzaje zapasów magazynowych.
3.1.3. Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług (PKWiU).
3.1.4. Charakterystyka właściwości fizykochemicznych, toksykologicznych oraz ekologicznych zapasów magazynowych.
3.1.5. Podział zapasów magazynowych.
3.1.6. Określenie warunków przechowywania wyrobów oraz substancji i materiałów niebezpiecznych.
3.1.7. Warunki przechowywania wyrobów.
3.1.8. Warunki przechowywania substancji, preparatów i materiałów niebezpiecznych.
3.1.9. Jednostki ładunkowe - rodzaje, zasady formowania i zabezpieczania.
3.1.10. Zasady znakowania ładunków kodami kreskowymi.
3.2. Budowle magazynowe.
3.2.1. Określenie i podział budowli magazynowych.
3.2.2. Charakterystyka podstawowych typów budowli magazynowych.
3.2.3. Instalacje w budynkach magazynowych.
3.2.4. Podział powierzchni magazynowej oraz plan jej zagospodarowania.
3.3. Wyposażenie magazynów.
3.3.1. Charakterystyka i podział wyposażenia magazynów.
3.3.2. Wyposażenie technologiczne.
3.3.3. Wyposażenie instalacyjno-budowlane.
Rozdział 4. Technologia magazynowania.
4.1. Określenie technologii magazynowania oraz technologicznego procesu magazynowego.
4.2. Technologiczny podział magazynów oraz procesów magazynowych.
4.3. Charakterystyka podstawowych elementów technologicznego procesu magazynowania
4.4. Magazynowe fronty przeładunkowe.
4.4.1. System przeładunku w magazynie na poziomie terenu.
4.4.2. System przeładunku w magazynie rampowym.
4.4.3. System przeładunku w magazynie bezrampowym.
4.5. Sposoby składowania jednostek ładunkowych.
4.5.1. Charakterystyka oraz podział sposobów składowania.
4.5.2. Składowanie w stosach.
4.5.3. Składowanie w regałach paletowych uniwersalnych.
4.5.4. Składowanie w regałach przejezdnych.
4.5.5. Składowanie w regałach przepływowych.
4.5.6. Składowanie w regałach przesuwnych.
4.6. Metody zagospodarowania powierzchni oraz rozmieszczenia zapasów w magazynie.
4.6.1. Charakterystyka zagospodarowania powierzchni magazynowej oraz czynników determinujących jej zagospodarowanie.
4.6.2. Sposoby rozmieszczenia zapasów w magazynie.
4.6.3. Oznakowanie rzędów, kolumn i gniazd regałowych w strefie składowania.
4.6.4. Plan zagospodarowania powierzchni magazynowej.
4.7. Systemy kompletacji.
4.7.1. Określenie procesu kompletacji oraz czynników determinujących ten proces.
4.7.2. Systemy kompletacji w miejscu składowania.
4.7.3. Systemy kompletacji w strefie kompletacji.
4.8. Podstawowe systemy prac magazynowych.
4.8.1. Istota i potrzeba mechanizacji prac magazynowych.
4.8.2. Podział systemów prac magazynowych.
4.9. Ręczny system prac magazynowych.
4.9.1. Charakterystyka magazynów o pracy ręcznej.
4.9.2. Przepisy i normy określające warunki pracy ręcznej w magazynie.
4.9.3. Magazyny o ręcznym systemie składowania towarów w opakowaniach.
4.9.4. Magazyny o ręcznym systemie składowania jednostek ładunkowych.
4.10. Magazyny o zmechanizowanym systemie pracy.
4.10.1. Magazyny zmechanizowane obsługiwane wózkami widłowymi podnośnikowymi.
4.10.2. Magazyny wysokie obsługiwane układnicami regałowymi.
4.11. Magazyny zautomatyzowane.
4.11.1. Cel, zakres, poziomy automatyzacji.
4.11.2. Pierwszy poziom automatyzacji.
4.11.3. Drugi poziom automatyzacji.
4.11.4. Przykład modułowego rozwiązania automatycznego systemu magazynowego.
4.12. Podstawowe rodzaje procesów magazynowych.
4.13. Technologiczny proces w magazynach o obrocie pełnymi jednostkami ładunkowymi.
4.13.1. Określenie magazynu o obrocie pełnymi jednostkami ładunkowymi.
4.13.2. Strefa przyjęć - przyjmowanie do magazynu.
4.13.3. Strefa składowania.
4.13.4. Strefa wydań - wydawanie z magazynu.
4.14. Technologiczny proces w magazynach kompletacyjnych.
4.14.1. Charakterystyka magazynu kompletacyjnego.
4.14.2. Strefa przyjęć - przyjmowanie do magazynu.
4.14.3. Strefa składowania i kompletacji.
4.14.4. Strefa wydań - wydawanie z magazynu.
4.15. Kontenerowy System Transportowy w gospodarce magazynowej.
4.15.1. Organizacja Kontenerowego Systemu Transportowego.
4.15.2. Wymagania w zakresie wprowadzenia zestawu kontenerowego na teren nadawcy lub odbiorcy.
4.15.3. Zasady rozładunku kontenerów wielkich na magazynowych frontach przeładunkowych.
4.16. Nowoczesne narzędzia informatyczne dla wspomagania zarządzania przebiegiem procesu magazynowego.
4.16.1. Rola i znaczenie wspomagania informatycznego w nowoczesnej gospodarce magazynowej.
4.16.2. Oprogramowanie komputerowe dla wspomagania zarządzania przebiegiem procesu magazynowego.
4.16.3. System Automatycznej Identyfikacji (AI).
4.16.4. System Elektronicznej Wymiany Danych (EDI).
4.16.5. System Informacji Towarowej (SIT).
4.17. Zasady modernizacji gospodarki magazynowej.
4.17.1. Określenie celów i zakresu modernizacji gospodarki magazynowej.
4.17.2. Zwiększenie pojemności składowej magazynu.
4.17.3. Zwiększenie szybkości realizacji zamówień.
4.17.4. Zapewnienie informacji o zakresie działania i funkcji magazynu.
4.17.5. Obniżenie kosztów działalności magazynowej.
Rozdział 5. Organizacja gospodarki magazynowej.
5.1. Organizacja gospodarki magazynowej jako element systemu logistycznego przedsiębiorstwa.
5.2. Istota organizacji gospodarki magazynowej.
5.3. Podstawy organizacji gospodarki magazynowej.
5.4. Struktura organizacji gospodarki magazynowej.
5.5. Usprawnienia struktury organizacyjnej i zarządzania gospodarką magazynową.
5.6. Zasady odbioru, przyjęcia oraz wydania wyrobów i materiałów.
5.6.1. Odbiór wyrobów i materiałów.
5.6.2. Odbiór przesyłek kolejowych.
5.6.3. Odbiór przesyłek samochodowych.
5.6.4. Odbiór przesyłek pocztowych.
5.6.5. Inne formy odbioru.
5.6.6. Odbiór jakościowy.
5.6.7. Postępowanie reklamacyjne.
5.6.8. Zasady wystawiania upoważnień do odbioru wyrobów z magazynu.
5.6.9. Przyjęcie wyrobów i materiałów.
5.6.10. Wydanie wyrobów i materiałów.
5.7. Dokumentacja obrotu magazynowego i ewidencja zapasów.
5.7.1. Zasady opracowywania dokumentacji i ewidencji zapasów.
5.7.2. Dokumentowanie przyjęcia i wydania oraz obieg dowodów.
5.8. System kodów kreskowych w ewidencji magazynowej.
5.9. Organizacja gospodarki opakowaniami w magazynach.
5.10. Personel magazynowy, jego prawa i obowiązki.
5.10.1. Podstawowe stanowiska - zakresy czynności.
5.10.2. Czynności związane z zabezpieczeniem magazynu.
5.10.3. Wymagania dotyczące kwalifikacji pracowników magazynowych.
5.10.4. Uprawnienia pracowników magazynowych.
5.10.5. Obowiązki pracodawcy w stosunku do magazyniera.
5.11. Odpowiedzialność materialna personelu magazynowego.
5.11.1. Podstawowe przepisy i zasady odpowiedzialności materialnej pracowników magazynowych.
5.11.2. Odpowiedzialność jednostkowa.
5.11.3. Zasady wspólnej odpowiedzialności - regulacje prawne.
5.11.4. Odpowiedzialność wspólna a umowa o pracę.
5.11.5. Odpowiedzialność za szkodę w powierzonym mieniu.
5.11.6. Zmiany w przepisach dotyczących wspólnej odpowiedzialności.
5.11.7. Odpowiedzialność porządkowa personelu magazynowego.
5.12. Inwentaryzacja w magazynach - zasady i wskazówki praktyczne.
5.12.1. Istota i cel inwentaryzacji.
5.12.2. Terminy i częstotliwość inwentaryzacji.
5.12.3. Rodzaje inwentaryzacji.
5.12.4. Przebieg inwentaryzacji.
5.12.5. Rozliczenie różnic inwentaryzacyjnych oraz przyczyny ich powstania.
5.12.6. Weryfikacja różnic inwentaryzacyjnych.
5.12.7. Zasady przeprowadzania inwentaryzacji ciągłej.
5.12.8. Inwentaryzacja w magazynach z jednostkami ładunkowymi i magazynach wysokiego składowania.
5.12.9. Inwentaryzacja materiałów sypkich i kawałkowych.
Rozdział 6. Koszty magazynowania.
6.1. Istota i zakres kosztów magazynowania.
6.2. Struktura kosztów magazynowania.
6.2.1. Koszty proste.
6.2.2. Koszty złożone.
6.2.3. Niedobory i szkody ponadnormatywne oraz inne straty losowe powstałe w procesie magazynowania.
6.2.4. Inne kryteria podziału kosztów magazynowania.
6.3. Czynniki kształtujące wielkość kosztów magazynowania.
Rozdział 7. Metody i mierniki oceny gospodarki magazynowej.
7.1. Istota i cel oceny gospodarki magazynowej.
7.2. Metody oceny gospodarki magazynowej.
7.3. Mierniki syntetyczne oceny gospodarki magazynowej.
7.3.1. Mierniki kosztów magazynowania.
7.3.2. Mierniki obrotu magazynowego.
7.3.3. Miernik przepustowości magazynu.
7.3.4. Proponowany obszar wykorzystania mierników syntetycznych oceny gospodarki magazynowej.
7.4. Mierniki analityczne oceny gospodarki magazynowej.
7.4.1. Mierniki oceny zapasów.
7.4.2. Mierniki oceny budowli magazynowych.
7.4.3. Mierniki oceny wyposażenia magazynowego.
7.4.4. Mierniki oceny organizacji gospodarki magazynowej.
Rozdział 8. Bezpieczeństwo i higiena pracy w magazynach.
8.1. Charakterystyka bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony człowieka w środowisku pracy.
8.2. Podstawowe obowiązki pracodawcy.
8.3. Prawa i obowiązki pracownika.
8.4. Zagrożenia bezpieczeństwa pracy w magazynie oraz warunki przeciwdziałania tym zagrożeniom.
8.4.1. Zagrożenia związane z magazynowanymi towarami.
8.4.2. Zagrożenia ze strony urządzeń magazynowych.
8.4.3. Zagrożenia ze strony konstrukcji budynku magazynowego.
8.4.4. Zagrożenia powodowane przez pracowników magazynowych.
8.5. Środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze.
Rozdział 9. Zabezpieczenie przeciwpożarowe magazynów.
9.1. Uwarunkowania prawne w zakresie bezpieczeństwa pożarowego w magazynach.
9.2. Przepisy prawne i normy dotyczące zabezpieczenia przeciwpożarowego magazynów.
9.3. Podstawowe problemy bezpieczeństwa pożarowego w magazynach.
9.3.1. Charakterystyka zagrożeń pożarowych w magazynie.
9.3.2. Obciążenie ogniowe od składowanych towarów a klasa odporności pożarowej budynku magazynowego i jego elementów.
9.3.3. Techniczne środki zabezpieczenia przeciwpożarowego magazynów.
9.4. Warunki ewakuacji ludzi w obiektach magazynowych.
9.5. Przeciwpożarowa instrukcja magazynowa.
Załączniki
Wykaz rysunków.
Bibliografia