Identyfikacja i prawne instrumenty zapobiegania ryzyka w transporcie produktów rolno-spożywczych - cz. 1
- Izabela Lipińska
- Kategoria: Transport i spedycja
Przepływ bezpiecznej i zdrowej żywności jest bardzo ważnym aspektem rynku Unii Europejskiej. Jak trafnie zauważa unijny ustawodawca w preambule do Rozporządzenia nr 178/2002, przyczynia się on do zdrowia i ogólnego dobra obywateli oraz do ich interesów socjalnych i gospodarczych.
W celu zapewnienia bezpieczeństwa żywności niezmiernie ważne jest uwzględnienie wszystkich aspektów procesu jej produkcji, począwszy od produkcji podstawowej i produkcji pasz, aż do sprzedaży lub dostawy żywności do konsumenta. Każdy z tych elementów może mieć potencjalny wpływ na jej jakość i zdrowotność. Wśród nich na szczególną uwagę zasługuje transport produktów rolno-spożywczych - jako ogniwo łańcucha dostaw, który może nieść za sobą wiele zagrożeń. Z jednej strony może on być niewłaściwie wykonywany, co potencjalnie prowadzi do rozprzestrzeniania się chorób wśród ludzi i zwierząt lub może prowadzić do ujawnienia wad w produktach w toku jego wykonywania. Transport, jako pewien proces, należy rozpatrywać na kilku etapach - przygotowanie (pakowanie, mrożenie, utrwalanie) żywności, jej załadowanie, faktyczne wykonywanie przewozu oraz rozładunek. Na każdym z nich może dojść do nieprawidłowości. Produkt może być wadliwie wytworzony lub zapakowany albo właściwie przygotowany do transportu, który odbywa się niezgodnie z obowiązującymi przepisami prawa [Renn 2005, s. 1061-1071]. Stąd też wykonywanie transportu wymaga ustalenia i identyfikacji różnego typu ryzyka.
Problematyka dotycząca zasad transportu produktów rolno-spożywczych jest uregulowana na płaszczyźnie unijnej oraz krajowej. Przyjęte rozwiązania prawne służą - jak zaznaczono powyżej - zapewnieniu bezpieczeństwa żywności poprzez stosowanie właściwych wymogów transportu. Nad ich przestrzeganiem czuwają specjalnie powołane do tego organy.
Celem artykułu jest próba identyfikacji zagrożeń występujących w toku wykonywania przewozu produktów rolno-spożywczych. Wyeliminowanie ryzyka związanego z transportem prowadzi do spełnienia wymagań szeroko rozumianego bezpieczeństwa żywności. Ponadto, artykuł zmierza do wskazania instrumentów prawnych stosowanych na szczeblu unijnym i krajowym, które służą zapewnianiu właściwego transportu. Podstawową metodą zastosowaną w pracy była dogmatyczna analiza aktów prawnych, w tym metoda deskryptywna. Badaniu zostały poddane zarówno akty prawne polskie, jak i unijne. W pracy wykorzystano także literaturę przedmiotu.
Poprawne wykonanie transportu produktów rolno-spożywczych, tak, by jego przedmiot nie stracił na swej wartości i jakości, jest uzależnione od wielu czynników [Dani, Deep 2010, s. 398]. Istotne znaczenie ma w tym zakresie czynnik ludzki, bowiem najczęściej to jego działanie lub zaniechanie prowadzi do wystąpienia nieprawidłowości w wykonywaniu przewozu.
W 2010 roku zostały w USA przeprowadzone badania zmierzające do ustalenia najczęstszych czynników prowadzących do zachwiania bezpieczeństwa żywności podczas transportu [Ackerley, Sertkaya, Lange 2010, s. 215]. Grupa ekspercka, wskazała łącznie 15 zagrożeń, z czego 5 uznała za sztandarowe i najczęściej występujące (tabela nr 1).
Artykuł pochodzi z czasopisma "Logistyka" 6/2011.