Logistyka zwrotna. Pod prąd dla zrównoważonego rozwoju

Logistykę zwrotną można nazwać odwrotnością tradycyjnych procesów logistycznych. Zakłada ona przepływ produktów od klienta (lub użytkownika końcowego) do producenta, a jej celem jest odzyskanie, przynajmniej częściowe, surowców i środków finansowych przeznaczonych na wytworzenie artykułów, które kończą swój cykl życia. Tyle mówi ogólnikowa definicja, lecz działania składające się na logistykę zwrotną są bardzo konkretne. Ich długa lista obejmuje m.in. wymianę, zwrot, naprawę lub regenerację produktów. Jeśli sprzęt nadaje się do dalszego wykorzystania, wraca na rynek. Jeśli nie - poddawany jest recyklingowi lub utylizacji. Można więc powiedzieć, że logistyka zwrotna dąży do ponownego wykorzystania zasobów i redukcji liczby odpadów. Wpisuje się w ten sposób w najważniejsze założenia gospodarki obiegu zamkniętego.

Jednym z najbardziej praktycznych przykładów zastosowania logistyki zwrotnej jest branża elektroniki użytkowej, w której szczególnie istotne są procesy związane z naprawami serwisowymi. Sprawnie zorganizowane zwroty i reklamacje budują zadowolenie klientów oraz przywiązanie do marki, ale na tym katalog zalet logistyki zwrotnej wcale się nie kończy.

Firmy stosujące logistykę zwrotną mogą odnieść korzyści biznesowe, prawne i wizerunkowe. Przyczyniają się również do ochrony środowiska. Zacznijmy od tego, że powtórne wykorzystanie zużytych surowców obniża koszty produkcji, zyskowne jest także ponowne wprowadzenie na rynek urządzeń, które po odnowieniu wciąż nadają się do sprzedaży. Wiedza płynąca z analizy awarii i reklamacji pomaga ponadto w ulepszeniu samych produktów - mówi Mariusz Ryło, CEO Fixit . - Wpisany w logistykę zwrotną recykling ułatwia też spełnienie wymogów prawnych związanych z GOZ. Dzięki niemu firmy będą mogły wypełniać obowiązki wynikające z Zielonego Ładu lub unijnego Rozporządzenia o ekoprojektowaniu, w którym priorytetowo potraktowano branżę elektroniki konsumenckiej. Aktywne zaangażowanie firmy w rozwój gospodarki cyrkularnej przekłada się wreszcie na poprawę wizerunku firmy w oczach klientów, którym zależy na kwestiach ekologicznych.

Logistyka zwrotna w firmie. Jak ją wdrożyć?

Aby korzyści płynące z logistyki zwrotnej stały się faktem, w wielu firmach niezbędne są jednak zmiany organizacyjne i technologiczne. Powinny one obejmować rozwój systemu informatycznego, stworzenie jasnych procedur zwrotu produktów oraz szkolenia dla pracowników.

Sprawną realizację procesów logistyki zwrotnej umożliwiają systemy WMS (ang. Warehouse Management System), czyli narzędzia służące do zarządzania magazynami. Pozwalają one m.in. na automatyczne kategoryzowanie i selekcjonowanie produktów spływających od użytkowników oraz umożliwiają utrzymanie porządku w bazach adresowych. Nawet najdoskonalszy system na nic się jednak nie przyda, jeśli nie staną za nim precyzyjne procedury oraz kompetentni ludzie. Klienci muszą więc mieć ułatwiony dostęp do procedury zwrotów, a pracownicy magazynu wiedzieć, które produkty nadają się do naprawy, które po odnowieniu mogą wrócić na rynek, a które należy poddać recyklingowi lub utylizacji - komentuje Mariusz Ryło.

Uruchomienie procesów logistyki zwrotnej potrafi być więc wymagającym zadaniem, ale doświadczenia największych firm z branży elektroniki konsumenckiej pokazują, że polityka odzyskiwania wartości może się opłacać. Przykładem niech będzie program Cartridges for Planet Ark, którego jednym z założycieli jest m.in. firma Epson. Od 2023 roku umożliwił on recykling ponad 6 milionów kartridżów i zmniejszył ilość odpadów o ponad 255 ton. Na zwrocie starych komputerów od lat zarabia też firma Dell, prowadząca program Dell Recycling. Z szacunków producenta wynika, że odzysk surowców i komponentów generuje każdego roku ok. 40 mln dolarów oszczędności.

Analogiczne projekty recyklingowe realizują też m.in. Apple (program Apple Trade In), Samsung (Samsung Re+) czy Sony (Sony Take Back). Zapewniają one korzyści finansowe i są odpowiedzią na rosnące wymagania związane z rozwojem gospodarki obiegu zamkniętego. Każdy taki program przyczynia się do zmniejszenia ilości elektroodpadów, których w samej tylko Unii wytwarzano w latach 2021-2023 ok. 13-14 mln ton rocznie. Wspomniane już Rozporządzenie o ekoprojektowaniu zakłada m.in., że 65 proc. z tej liczby ma podlegać recyklingowi i jednym ze środków realizacji tego ambitnego celu może być właśnie upowszechnienie logistyki zwrotnej.

Źródło: WEC Sp. z o.o.