Rosnący rynek produktów bez opakowania stawia wyzwania przed handlem i logistyką. Raport FM Logistic

Jak zauważają autorzy raportu FM Logistic, kupowanie sypkich produktów, takich jak kasza, makaron czy płatki śniadaniowe na wagę i do własnych, wielorazowych pojemników to wyraźnie rozwijający się trend. Coraz śmielej po taką formę sprzedaży sięgają też drogerie. W Polsce taka oferta nadal kojarzy się przede wszystkim z niewielkimi eko-sklepami, ale np. we Włoszech, Francji czy Wielkiej Brytanii taką możliwość dają też supermarkety. Jedna z włoskich sieci specjalizująca się w sprzedaży w pojemnikach wielokrotnego użytku i towarów bez opakowań oferuje ponad 1500 produktów, począwszy od żywności, poprzez artykuły gospodarstwa domowego, aż po kosmetyki do pielęgnacji ciała. Według szacunków taka forma handlu pozwoli do 2030 r. osiągnąć obroty w wysokości 1,2 mld euro. - Do 2023 r. sprzedaż do pojemników klienta w UE pozwoliła zmniejszyć ilość opakowań o 5 500 ton – czytamy w raporcie przygotowanym przez FM Logistic.

Produkty przeznaczone do sprzedaży bez opakowań potrzebują odpowiednich rozwiązań w zakresie operacji logistycznych. FM Logistic od początku angażuje się w zrównoważoną transformację łańcucha dostaw. Pod hasłem Supply Change wypracowuje odpowiedzialne modele działania, przyjazne dla ludzi i planety. Sprawdzenie możliwości optymalizacji łańcucha dostaw dla produktów bez opakowań to jedno z działań, które wpisują się w tą strategię. Prace nad optymalnym rozwiązaniem dla tego segmentu FM Logistic rozpoczęło już w 2021 roku we Francji. Operator logistyczny przez 9 miesięcy realizował pilotażowy projekt kompleksowej obsługi towarów bez opakowań dla branży FMCG. Produkty te były przygotowywane do transportu na jednej z platform FM Logistic, a następnie dostarczane do odbiorców w trzech modelach dystrybucji. Pozwoliło to porównać wpływ dystrybucji 500-gramowej jednostki każdego produktu w konwencjonalnym, plastikowym opakowaniu z tą samą ilością sprzedawaną luzem i transportowaną w tekturowych koszach zasypowych, pojemnikach kartonowych lub pojemnikach plastikowych.

Zrównoważony handel wymaga zrównoważonego łańcucha dostaw

Aby opracować faktycznie optymalne rozwiązania, autorzy raportu rozważyli wiele zmiennych. Co ważne, obliczenia obejmowały wpływ całego cyklu życia produktu, w szczególności produkcję opakowań, etapy transportu, logistykę zwrotną i czyszczenie pojemników wielokrotnego użytku oraz odpady żywnościowe. Każdy z tych elementów wpływa bowiem pośrednio lub bezpośrednio na środowisko. „Korzyści wynikające z przyjęcia modelu bez opakowań różnią się w zależności od produktu i rodzaju standardowego opakowania. Na przykład ryż czy płatki śniadaniowe zazwyczaj są pakowane w kilka warstw opakowań, model bez opakowań pozwala więc na znaczną redukcję wpływu na środowisko.” - Raport Unpacking the question of packaging-free
Zgodnie z przedstawionymi w raporcie wynikami badania środowiskowego, taki model handlu jest opłacalny ekologicznie, jeśli łańcuch dostaw jest zbudowany w sposób zrównoważony i dostosowany do konkretnego produktu. Korzyści dla środowiska warunkowane są bowiem rodzajem paliwa używanego w logistyce, formą logistyki zwrotnej oraz liczbą użycia zrównoważonego opakowania.
Plastik nadal bardziej się opłaca, ale tylko czasami
Przedstawiony w raporcie pilotaż zrealizowany przez FM Logistic pozwolił nie tylko ocenić wpływ poszczególnych rozwiązań na środowisko, ale też dokonać analizy ekonomicznej w celu zdefiniowania optymalnego modelu logistyki towarów bez opakowań, uwzględniający rentowność i zrównoważony rozwój. Potencjalne korzyści ekonomiczne pokazują redukcję kosztów opakowań o 46 proc. dla pojemników plastikowych wielokrotnego użytku (z możliwością ponownego użycia 100 razy) oraz o 21 proc. dla opakowań tekturowych o pojemności do 20 kg. Jak podają autorzy raportu, użycie tekturowych pudeł lub koszy zasypowych w logistyce opłaca się w krótkim okresie, długoterminowo jednak wygrywają pojemniki plastikowe. Właśnie dlatego tak istotne jest przeanalizowanie i zaplanowanie procesu dystrybucji, przechowywania i logistyki zwrotnej, który będzie uwzględniał wszelkie zmienne aspekty sprzedaży bez opakowań. Jest to możliwe we współpracy z doświadczonymi operatorami logistycznymi.

- Projekt pilotażowy wymagał zupełnie nowego podejścia do modelu handlu bez opakowań, począwszy od pakowania produktów, przez transport, aż po merchandising marki. Choć pilotaż i badania przeprowadzono we Francji, mogą być one replikowane międzynarodowo, w zależności od dojrzałości rynku bez opakowań w danym kraju i lokalnych przepisów - mówi Lucie Aitsahalia, Kierownik ds. Środowiska i Energii w FM Logistic. Wyprzedzając popularyzację tej formy dystrybucji na rynku, FM Logistic jest gotowe, aby już teraz zaoferować zainteresowanym gotowe, sprawdzone i ekonomiczne rozwiązania. Rozwiązania, które są konieczne by świat nie utonął w plastiku.
Według Światowego Forum Ekonomicznego zaledwie 14 proc. opakowań z tworzyw sztucznych na całym świecie trafia do recyklingu. Pozostała większość kończy na wysypiskach śmieci, w spalarniach lub, co najgorsze, setkami lat rozkłada się w środowisku naturalnym, degradując wodę, ziemię i środowisko. Rozkład odpadów na składowiskach odpowiada też za piątą część globalnej emisji metanu. Ogromny koszt środowiskowy trzeba jednak ponieść nie tylko utylizując plastik, ale także w czasie jego produkcji, która wymaga energii, wody i nieodnawialnych zasobów, emitując jednocześnie gazy cieplarniane. Świadome rosnącego problemu kraje narzucają producentom i konsumentom kolejne ograniczenia. Alternatywne formy pakowania i odpowiednio dla nich przygotowane procesy logistyczne są jednym z tych rozwiązań, które nie wymagają dużych zmian, a mają realny wpływ na poprawę sytuacji naszej planety.

Raport Unpacking the question of packaging-free powstał dzięki współpracy FM Logistic, wiodącego operatora logistycznego z firmą doradczą Bartle oraz Ilec - La voix des marques zrzeszającym przedsiębiorstwa z branży FMCG.

Źródło: FM Logistic Central Europe, GoodOne PR