Umowa przewozu bez pułapek

Aby zmniejszyć prawdopodobieństwo sporów prawnych, na etapie negocjacji warunków zlecenia transportowego, zapoznajmy się z nim szczegółowo, zgłaszając uwagi przed jego akceptacją. Zasięgając przy tym rady prawników biegłych w zakresie prawa transportowego, możemy zidentyfikować problematyczne zapisy. A dzięki temu – uchronić się przed potencjalnymi stratami. Jak zatem skonstruować zlecenie transportowe bez pułapek?

Umowa przewozu

Umowa przewozu, nazywana też zleceniem transportowym, to dokument ten określający warunki współpracy stron umowy przewozu, zawieranej świetle art. 774 kodeksu cywilnego. Z kolei art. 779 KC precyzuje, jakie informacje powinny być tam podane. Są to: adres nadawcy, adres odbiorcy, miejsce przeznaczenia, oznaczenie przesyłki według rodzaju, ilości oraz sposobu opakowania, jak również wartość rzeczy szczególnie cennych, a także miejsce i data załadunku oraz rozładunku, kwota frachtu oraz termin płatności.

Co istotne, w przypadku braku zapłaty za realizację zlecenia transportowego oraz windykacji należności, zachowana dokumentacja potwierdzająca zawarte zlecenie, może mieć wpływ na przebieg i końcowy rezultat postępowania windykacyjnego.

Zlecenie transportowe a zlecenie spedycyjne

Zdarza się, że zlecenie transportowe jest mylone ze zleceniem spedycyjnym. W ramach zlecenia spedycji, zleceniodawca powierza organizację całego procesu logistycznego spedytorowi. Przy realizacji zlecenia, spedytor może przewieźć towar z wykorzystaniem własnej floty lub skorzystać z usług firmy przewozowej.

W przypadku zlecenia transportowego, przewoźnik zajmuje się jedynie przewozem towaru, bez konieczności organizacji całego procesu logistycznego.

Jak zawrzeć umowę przewozu?

Umowa przewozu dla swojej ważności nie wymaga pisemnego zlecenia, zawierającego podpisy obu stron. Takie umowy są wiążące, o ile obie strony miały możliwość zapoznania się z warunkami zlecenia, przesłanego mailem, komunikatorem internetowym lub innym środkiem komunikacji elektronicznej. Taka sytuacja pozwala domniemywać, że druga strona zna treść zlecenia i ją akceptuje.

Zlecenie transportowe możemy zawrzeć również w formie ustnej. Pamiętajmy jednak, że brak formy pisemnej może narazić przewoźnika na niepotrzebne problemy. W razie braku zapłaty po wykonaniu zlecenia transportowego (zawartego np. telefonicznie), możliwe jest oczywiście odzyskanie należności na drodze sądowej. Jednak postępowanie może wymagać więcej czasu i udziału przewoźnika w rozprawach.

Tych niedogodności można uniknąć, zawierając zlecenie transportowe w formie pisemnej.

Kary umowne w zleceniach transportowych

Bardzo istotne jest, by przed akceptacją zlecenia zwrócić uwagę na zapisy, które mogą naruszać nasze interesy, gdyż kary umowne w zleceniach transportowych mogą być wręcz absurdalne.

Treść zlecenia transportowego musi być oczywiście zgodna z obowiązującymi przepisami. Mowa tu o konwencji CMR oraz o przepisach prawa przewozowego. Co istotne, kary umowne, które zostaną zapisane w zleceniu będą nieskuteczne, jeśli nie są zgodne z krajowymi lub międzynarodowymi przepisami prawa oraz kodeksem cywilnym, .

Anulowanie zlecenia transportowego

Ani prawo przewozowe, ani konwencja CMR nie regulują kwestii anulowania zlecenia transportowego. Mają tu zastosowanie przepisy ogólne. W myśl art. 471 KC „dłużnik zobowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi”. Pamiętajmy jednak, że treść umowy może przewidywać karę umowną na wypadek anulowania zlecenia.

List przewozowy

Kolejnym istotnym elementem w przewozie towarów jest list przewozowy. Pamiętajmy jednak, że jego brak lub pojawienie się w nim błędów nie stanowią podstawy do podważenia ważności całego kontraktu.

Z perspektywy przewozu krajowego, w ustawie prawo przewozowe mowa jest o liście przewozowym jako dowodzie zawarcia umowy. Sam dokument może przybrać formę przekazu elektronicznego, wydruku lub innego dokumentu, który zawiera informacje określone art.38 wspomnianej ustawy. Są to m.in. dane nadawcy – nazwa, adres oraz jego podpis, a także dane odbiorcy – nazwa, adres, miejsce przeznaczenia przesyłki oraz jej dokładny opis. List przewozowy powinien też zawierać wszelkie oświadczenia i wskazania, które są wymagane lub dopuszczono je na podstawie przepisów, w związku z warunkami umowy lub sposobu rozliczenia.

Konwencja CMR poszerza katalog danych, które należy uwzględnić w liście przewozowym. Są to: miejsce oraz data wystawienia wspomnianego dokumentu, nazwa i adres nadawcy, przewoźnika oraz odbiorcy, a także miejsce i data otrzymania towaru wraz z przewidzianym miejscem jego dostarczenia. Konwencja CMR poszerza także listę o powszechnie używaną nazwę lub określenie towaru i sposób jego zapakowania.

W przypadku towarów niebezpiecznych, wspomniano m.in. o ich ogólnie przyjętym określeniu, ilości sztuk oraz ich cechach, numerach i wadze brutto. Należy także zawrzeć wszelkie instrukcje, które są niezbędne do załatwienia formalności. A także oświadczenie potwierdzające, że przewóz towarów podlega przepisom Konwencji CMR – bez względu na przeciwne klauzule.

Dokumenty celne

Nadawca powinien także pamiętać o dołączeniu dokumentów celnych oraz poinformowaniu spedytora o wszelkich, koniecznych formalnościach.

Uwaga – klauzula w umowie, która przenosi odpowiedzialność za niedopełnienie zobowiązań celnych na przewoźnika, nie jest zgodna z Konwencją CMR oraz prawem przewozowym.

List przewozowy jest także miejscem, w którym przewoźnik może umieścić swoje zastrzeżenia do stanu transportowanego towaru. Jeżeli tego nie zrobi – w myśl art. 9 Konwencji CMR, istnieje domniemanie, że towar i jego opakowanie były w dobrym stanie w chwili przyjęcia go przez przewoźnika. Także ilość sztuk, jak również ich cechy i numery były zgodne z oświadczeniami w liście przewozowym.

Żródło: TC Kancelaria Prawna