Jak transportować materiały niebezpieczne?

Czym są przepisy ADR?
Konwencja ADR (fr. L'Accord européen relatif au transport international des merchandises Dangereuses par Route) jest międzynarodową umową sporządzoną w Genewie 30 września 1957 r. Obecnie obowiązuje ona w 46 krajach. Polska ratyfikowała konwencję w 1975 r. Przepisy zebrane w umowie są aktualizowane co dwa lata, a zmiana zawsze przypada na rok nieparzysty.

Należy podkreślić, że przepisy ADR regulują nie tylko obowiązki nakładane na przewoźnika. W dokumencie zostały sprecyzowane zadania wszystkich instytucji biorących udział w produkcji i transportowaniu towarów niebezpiecznych. Określono więc obowiązki producenta, nadawcy, przewoźnika oraz odbiorcy finalnego.

Jak transportować ładunki niebezpieczne?
Transport ładunków niebezpiecznych rozpoczyna się od odpowiedniej klasyfikacji. Przepisy ADR ustanawiają wszelkie nakazy i zakazy dotyczące bezpiecznego przewozu towarów. W ramach umowy obowiązują m.in. zasady dotyczące dopuszczenia materiału do przewozu, sposoby jego opakowania, oznakowania oraz wymagań obejmujących środek transportu i realizację samego przewozu. Innymi słowy - klasyfikacja ADR pozwala na określenie sposobu przejazdu z towarem niebezpiecznym.

Na całym świecie obowiązuje spis klas zagrożeń ADR. Lista ta zawiera rozpisane zagrożenia - poszczególne pozycje posiadają indywidualny numer UN. Każdy towar należy zaklasyfikować do odpowiedniej grupy. Gdy ładunek ma już swój numer zagrożenia, można dobierać odpowiednie środki transportu i odpowiednie opakowania.

Klasa 1 - materiały wybuchowe (w tym te, które stwarzają zagrożenie wybuchem masowym, rozrzutem etc.)
Klasa 2 - Gazy (palne, niepalne nietrujące, trujące)
Klasa 3 - Materiały ciekłe zapalne
Klasa 4.1 - Materiały stałe zapalne, materiały samoreaktywne oraz materiały wybuchowe stałe odczulone
Klasa 4.2 - Materiały samozapalne
Klasa 4.3 - Materiały wytwarzające w zetknięciu z wodą gazy zapalne
Klasa 5.1 - Materiały utleniające
Klasa 5.2 - Nadtlenki organiczne
Klasa 6.1 - Materiały trujące
Klasa 6.2 - Materiały zakaźne
Klasa 7 - Materiały promieniotwórcze
Klasa 8 - Materiały żrące
Klasa 9 - Różne materiały i przedmioty żrące

Przepisy polskie - o czym trzeba pamiętać?
Oczywiście nie można zapominać o tym, że w Polsce - obok przepisów ADR - obowiązuje także ustawa Prawo przewozowe, ustawa Prawo o ruchu drogowym oraz Ustawa o przewozie towarów niebezpiecznych. Przewoźnicy muszą stosować się do całego zbioru przepisów regulujących bezpieczeństwo na drogach.

Kto wybiera sposób przewozu ładunku?
Sposób przewozu ładunku jest wybierany przez nadawcę ładunku. Zadaniem przewoźnika jest zweryfikowanie dobranej metody oraz podstawienie takiego środka transportu, który spełni wymaganie określone poprzez zastosowaną dla towaru klasę (numer UN to wskazuje). Generalnie mamy trzy sposoby przewozów materiałów niebezpiecznych:

•    przewóz przesyłek w sztukach (każda sztuka towaru jest odpowiednio oznakowana)
•    przewóz luzem (stosowny dla materiałów niestwarzających dużego zagrożenia)
•    przewóz cysterną

Tablica ADR i dokumentacja
Oprócz doboru odpowiedniej metody przewozu samego towaru oraz właściwego jego oznakowania konieczne jest oznaczenie pojazdu. Umowa ADR nakazuje przewoźnikowi stosowanie tzw. tablic ADR. Mają one postać pomarańczowych prostokątów z rozpisanymi numerami rozpoznawczymi (niebezpieczeństwa i materiału). Tego typu tabliczki należy umieścić z przodu i z tyłu pojazdu. W kabinie powinny znajdować się odpowiednie dokumenty dotyczące ładunku - zawierające nazwę, adres nadawcy i odbiorcy, numery nalepek i numery UN wszystkich przewożonych ładunków, informacje o rodzaju i ilości towaru oraz dodatkowe dane mogące mieć znaczenie dla opisu przewozu.

Doradca ADR
Od 2003 r. wszystkie przedsiębiorstwa, które są związane z branżą transportu towarów niebezpiecznych są zobligowane do współpracy z tzw. Doradcą ADR (doradca ds. bezpieczeństwa). Jego zadaniem jest pomoc w realizacji wymagań, które zostały nałożone przez konwencję. Jeżeli kontrola wykaże, ze konkretna firma nie nawiązała współpracy z doradcą, wówczas nakłada się na nią karę finansową.

Artykuł przygotowany przez Łukasza Winiarskiego - Eksperta e-Izby. Specjalistę ds. działalności międzynarodowej w firmie GlobKurier.pl. Pracuje w Prince oraz metodyce zwinnej agile. Jest byłym członkiem kadry Polski w Mistrzostwach Świata i Europy w karate. Z firmą GlobKurier związany jest od 3 lat. Zajmuje się negocjacjami oraz logistyką międzynarodową.