Miejsce rolniczych spółdzielni produkcyjnych w logistycznym łańcuchu dostaw w agrobiznesie

Łączy w sobie bowiem działalność przedsiębiorstw pozyskujących surowce, podmiotów wytwarzających i dostarczających środki produkcji, gospodarstw rolnych produkujących surowce rolne, firm skupujących, przechowujących i przetwarzających biomasę, pośredników dystrybuujących produkty przetworzone oraz sklepy detaliczne sprzedające dobra konsumentom ostatecznym. Obejmuje więc cały łańcuch dostaw związanych z produkcją żywności na bazie surowców rolnych.

Jednym z podstawowych ogniw tego łańcucha są gospodarstwa rolne zajmujące się przede wszystkim produkcją surowców pochodzenia roślinnego i/lub zwierzęcego. W polskim rolnictwie dominującą formą własności są indywidualne gospodarstwa rolne. Jednak obok nich wyróżnić można także inne formy organizacyjno-prawne działalności rolniczej, w tym tzw. gospodarstwa spółdzielcze. Do grupy tej zaliczają się rolnicze spółdzielnie produkcyjne (RSP) będące zrzeszeniami członków-rolników. Ich specyficzny dualistyczny charakter wynika z faktu, że z jednej strony podmioty te można uznać za gospodarstwa indywidualne, ponieważ swoją działalność opierają głównie o pracę własną członków, z drugiej zaś - za gospodarstwa osób prawnych, czyli przedsiębiorstwa rolnicze, bowiem końcowym efektem ich działalności jest dochód.

Zasadniczym przedmiotem działalności RSP jest prowadzenie wspólnego, wielorodzinnego gospodarstwa rolnego oraz podejmowanie działalności na rzecz indywidualnych gospodarstw rolnych członków. Biorąc powyższe pod uwagę, do głównych procesów realizowanych w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych należą:

• produkcja surowców rolnych pochodzenia roślinnego (produkcja roślinna);
• produkcja surowców rolnych pochodzenia zwierzęcego (produkcja zwierzęca).

Skala i zakres realizowanych procesów w poszczególnych spółdzielniach jest różny i uwarunkowany zwykle czynnikami o charakterze wewnętrznym. Spojrzenie procesowe na funkcjonowanie RSP nieodzownie wiąże się z zastosowaniem koncepcji zarządzania logistycznego polegającego na planowaniu i koordynowaniu procesów logistycznych zarówno w samej spółdzielni, jak i u jej partnerów. Logistyka bezpośrednio związana z RSP obejmuje zatem mikrologistykę, czyli logistykę spółdzielni oraz mezologistykę, czyli logistykę sieci gospodarczych, której jednym z uczestników jest spółdzielnia. Analiza obu poziomów logistyki w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych jest zagadnieniem niezwykle obszernym. W niniejszym opracowaniu zdecydowano się więc na omówienie tylko jednego z jej aspektów związanym z mezologistyką. Uznano, że w związku rosnącym znaczeniem powiązań i kooperacji między przedsiębiorstwami oraz procesem budowania wartości produktów żywnościowych istotne jest usytuowanie RSP w całym łańcuchu dostaw. Celem niniejszego opracowania jest więc wskazanie miejsca RSP w logistycznym łańcuchu dostaw w agrobiznesie. (...)