Rola koncepcji zarządzania ryzykiem i zarządzania ciągłością działania w kształtowaniu adaptacyjnych łańcuchów dostaw

Zakłócenie to wydarzenie, spodziewane bądź nie, powodujące niezaplanowane, negatywne odchylenia w procesach dostarczania produktów i usług prowadzonych zgodnie z celami organizacji. Przedsiębiorstwa narażone są także na zwiększającą się niepewność otoczenia, którą jest niezdolność do przewidzenia dokładnego prawdopodobieństwa lub skutków przyszłych zdarzeń. Przyczynami takiej sytuacji są: globalizacja, wzrost stopnia skomplikowania sieci dostaw (w wyniku m.in. korzystania z outsourcingu i offshoringu) oraz odchudzanie łańcuchów dostaw i rezygnacja z buforów (dodatkowych rezerw) czasowych, zapasów, zdolności produkcyjnych. Pojawiają się też nowe zagrożenia, takie jak terroryzm (w tym ataki na cyberprzestrzeń), wzmożone działanie sił przyrody na skutek globalnego ocieplenia (w ciągu ostatnich 20 lat liczba katastrof naturalnych wzrosła dwukrotnie), czy zużycie naturalnych surowców energetycznych i wizja tzw. shockoil. Przedsiębiorstwa są więc zmuszone szukać rozwiązań, które mogłyby stanowić odpowiedź na pojawiające się w łańcuchach dostaw kryzysy. Realizujące się w jednej części świata zdarzenie niepożądane może swoimi skutkami dotknąć jego resztę. Przykładem jest erupcja wulkanu na Islandii, która zakłóciła przewozy lotnicze w skali globalnej. Wyniki międzynarodowego badania wskazują, iż 95% przedsiębiorstw deklaruje, iż umiejętność adaptacji do zmieniających się warunków otoczenia jest krytycznym lub bardzo ważnym czynnikiem gwarantującym długoterminową konkurencyjność i sukces.

Konkurencyjny łańcuch dostaw to dzisiaj nie tylko łańcuch zwinny (ang. agile) oraz oparty na partnerstwie i wspólnej odpowiedzialności. To także łańcuch adaptacyjny, potrafiący radzić sobie z niepewnością otoczenia, czyli umiejący dostosować się do różnych scenariuszy zdarzeń, które mogą się w przyszłości zrealizować. Jego elementem jest integracja łańcucha dostaw opierająca się na budowaniu przez uczestników wspólnej strategii, implementowaniu technologii IT oraz realizacji zespołowych działań (z zakresu m.in. projektowania, prognozowania, planowania, marketingu, zarządzania informacją, zapasami). W turbulentnych warunkach, w których pojawiają się czynniki zakłócające funkcjonowanie systemów, fundamentalnego znaczenia dodatkowo nabiera prewencja i gotowość do odpowiedzi wsparta przygotowanymi wcześniej planami reakcji na kryzys.
Celem artykułu jest zaprezentowanie koncepcji zarządzania ryzykiem i koncepcji zarządzania ciągłością działania jako koncepcji uzupełniających się i determinujących kształtowanie adaptacyjnych łańcuchów dostaw. (...)