Najlepsze praktyki w logistyce i zarządzaniu łańcuchami dostaw szansą wzrostu konkurencyjności przedsiębiorstw i wsparcia zrównoważonego rozwoju

Pojęcie "najlepsze praktyki" jest jednak dość nieprecyzyjne. Podobnie, jak to ma miejsce w przypadku tak zwanych rozwiązań "światowej klasy" czy też "innowacji". Wszystko zależy od przyjętych kryteriów oceny i klasyfikacji rozpatrywanych rozwiązań. Wybór takich kryteriów, a także przyjęcie właściwych definicji jest szczególnie istotne w przypadku, gdy decydują one o przyznaniu (bądź nie przyznaniu) środków na różnego rodzaju projekty - "proinnowacyjne" lub nakierowane właśnie na dobre/najlepsze praktyki.
Czym zatem są najlepsze praktyki? Najogólniej mówiąc, są to wszystkie rozwiązania i sposoby działania przewyższające przyjęte aktualnie standardy (powszechnie stosowane rozwiązania oparte na typowych narzędziach).
Nie ulega wątpliwości, że dobrze opisane "najlepsze praktyki" mogą stanowić świetny wzorzec i punkt odniesienia dla rozwijania i wdrażania podobnych rozwiązań przez inne przedsiębiorstwa. W małej skali są to działania nakierowane na zwiększanie przewagi konkurencyjnej firm i stworzenie możliwości osiągania lepszych wyników finansowych. Jednak równie ważne są potencjalne efekty szerokiego upowszechniania najlepszych praktyk, prowadzące - poprzez swoisty efekt skali - do rzeczywistych i powszechnie dostrzeganych pozytywnych efektów, zwłaszcza społecznych i nakierowanych na środowisko. Przykładowo, stosowanie nowoczesnych rozwiązań transportu intermodalnego przez jedną firmę przyniesie jej korzyści ekonomiczne i wizerunkowe, ale nie będzie miało znaczącego i powszechnie dostrzegalnego wpływu na środowisko. Dopiero upowszechnienie takich rozwiązań i podjęcie ich wdrożenia przez wielu przedsiębiorców pozwoli na osiągnięcie takiego efektu.

Kryteria oceny najlepszych praktyk
Jak już wspomniano, kluczowe dla identyfikacji najlepszych praktyk jest określenie kryteriów stanowiących podstawę oceny i kwalifikację danego rozwiązania jako "najlepsze praktyki". Tu jednak - w odróżnieniu od definicji "innowacyjności" (niezależnie od kontrowersji, jakie budzą) - brak jednoznacznych określeń i uniwersalnych, obiektywnych kryteriów.
Próbę taką podjęli - w odniesieniu do najlepszych praktyk w logistyce - realizatorzy projektu bestLog. Zgodnie z intencjami Komisji Europejskiej, kryteria oceny projektów i rozwiązań aspirujących do miana "najlepszych praktyk" uwzględniają zrównoważenie (ang. sustainability) rozwiązań logistycznych i transportowych. Opracowano szczegółowe kryteria i odpowiadające im mierniki obejmujące aspekty:

• Społeczne (zdrowie i bezpieczeństwo, hałas, pracownicy);
• Ekonomiczne (jakość, efektywność, elastyczność/"zwinność" - zdolność reagowania);
• Środowiskowe (emisja szkodliwych substancji, wykorzystanie naturalnych zasobów, gospodarka odpadami - recykling).

Dla kryteriów tych określono w projekcie procedury oceny oraz kwalifikacji projektów i rozwiązań. Pozwoliło to na zebranie kilkudziesięciu opisów najlepszych praktyk w różnych obszarach zarządzania logistyką i całymi łańcuchami dostaw. W tej kolekcji znalazły się także przykłady najlepszych praktyk demonstrowanych przez polskie firmy lub z udziałem polskich firm. Opisy tych rozwiązań zostały opracowane przez polskiego partnera projektu bestLog: Katedrę Logistyki Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, kierowaną przez prof. dr. hab. Krzysztofa Rutkowskiego.

Artykuł pochodzi z czasopisma "Logistyka" 6/2011.