Projekt Unii Europejskiej zagrozi rozwojowi międzynarodowych przewoźników

Słodko-gorzkie prognozy dla branży
Według danych ONZ do 2050 roku liczba ludności na świecie wzrośnie z obecnych 7,7 mld do 9,7 mld osób.⁴ W konsekwencji wzrośnie popyt zarówno na produkty, jak i usługi, ruch osób i towarów ulegnie intensyfikacji. Tendencje wzrostową widać już na całym świecie, w 2017 r. wysłano 10,7 mld ton towarów; to 1,5 mld ton więcej niż w 2012 roku. Analitycy prognozują, że ilość wysyłanych towarów zwiększy się czterokrotnie do 2050 r., a wartość dóbr przetransportowanych do 2050 roku osiągnie 68,5 bilionów dolarów. Te liczby przekładają się także na wskaźniki makroekonomiczne państwa stymulujące lokalną gospodarkę. W Polsce branża TSL jest oceniana przez analityków jako jeden z najważniejszych fundamentów budujących rodzime PKB. GUS na początku 2019 roku ocenił, że wartość dodana brutto w obszarze transportu i gospodarki magazynowej w 2018 r., w porównaniu z rokiem poprzednim, wzrosła o 9,2%, wobec wzrostu 7,2% w 2017 r.⁵
Z drugiej strony prognozy wskazują, że problemy, z którymi branża transportowa już się zmaga, ulegną dalszemu pogłębieniu. Szacowany poziom niedoboru kierowców do 2022 roku osiągnie 200 tys. wolnych miejsc pracy przy utrzymaniu obecnej luki w podaży.⁶ Od lat 80. w branży transportu ciężarówek występuje deficyt pracowników, który w dużej mierze wynika z niskich wynagrodzeń, starzejącej się siły roboczej i wpływu jazdy długodystansowej na ogólny stan zdrowia. 890 000 nowych kierowców według szacunków American Trucking Association (ATA) będzie potrzebne do 2025 r.⁷ 

- Przedsiębiorcy z branży transportowej muszą walczyć o swoich pracowników, zapewniając im coraz lepsze warunki. Braki kadrowe wiążą się z dodatkowymi wydatkami. Koszt jednodniowego przestoju samochodu ciężarowego może sięgać nawet 650 EUR, dlatego firmy transportowe prognozują wzrost cen za świadczone usługi. Przedstawiciele branży twierdzą, że prognozowane czynniki doprowadzą do zwiększenia obciążeń w sektorze w przedziale od 7 do 15% do końca 2020 roku, w porównaniu z rokiem 2018, dynamika wzrostów jest więc wysoka - komentuje Alexander Beresford, CMO Finiata.pl.

Zdaniem ekspertów polska branża transportu ciężarowego jest obecnie w szczycie fazy wzrostu. Szacunki mówią, że obsługiwany przez nią tonaż zwiększy się z około 1,17 mld ton w roku 2018 do poziomu około 1,44 mld ton w roku 2022, co przełoży się na średnioroczny wzrost na poziomie 5,3%.⁸

Zagrożona ekspansja polskich firm
Pakiet Mobilności zwany również "Pakietem Macrona” wprowadza nowe zasady dla kierowców delegowanych, w tym: wyższą płacę minimalną i regulacje ich pobytu w hotelach (zamiast popularnego nocowania w kabinie ciężarówki). Te zmiany będą miały istotny wpływ na koszty działania przewoźników, zwłaszcza gdy funkcjonowanie firm transportowych jest mało stabilne. Nieplanowane wydatki mogą pojawić się w najmniej oczekiwanym momencie. Alternatywą dla jednorazowych pożyczek jest wprowadzenie odnawialnej linii kapitałowej FlexKapitał, z której przedsiębiorca może dowolnie wypłacać pieniądze na firmę przez 6 miesięcy. Gdy potrzebuje funduszy, zleca wypłatę środków jednym kliknięciem. po czym trafiają one na konto w ciągu 10 minut.

Najbardziej kontrowersyjną kwestią Pakietu Mobilności jest wymuszanie powrotu pustych ciężarówek do kraju pochodzenia raz na cztery tygodnie. Uniemożliwiłoby to firmom transportowym z Europy Środkowej i Wschodniej dostarczanie usług na Zachód, czyli tzw. "kabotaż"⁹. Dwie trzecie wszystkich przewożonych ładunków  transgranicznych  przejeżdża przez najbardziej uprzemysłowione i dojrzałe gospodarczo kraje UE, m.in. Niemcy, Francję, Belgią, Holandią, Luksemburgiem, Włochami i Wielką Brytanią. Przy czym przewozy wykonują firmy i kierowcy z krajów peryferyjnych Europy: Polski, krajów nadbałtyckich, Czech Słowacji, Słowenii, Bułgarii, Rumunii, Portugalii i Hiszpanii.¹⁰ Propozycje zapisów wymagających od kierowców powrotu do bazy w krótkich odstępach czasu dodadzą długie, nieefektywne podróże tysiącom ciężarówek z miejsc potrzebujących transportu do krajów Europy Wschodniej. Obecny wskaźnik "pustej mili" (eng. "empty mile") wynosi 16 proc. w transporcie drogowym w całej Europie. Prognozy mówią o wzroście o minimum 5 proc. w przypadku wprowadzenia Pakietu Mobilności¹¹; a eksperci już spekulują, że może być znacznie wyższy. Każdy dodatkowy punkt procentowy wskaźnika "pustej mili" wymaga około 6000 więcej ciężarówek, zwiększając zatłoczenie autostrad i obciążenie środowiska naturalnego.

- Międzynarodowi operatorzy ciężarówek z krajów Europy Wschodniej i Środkowej będą zmuszeni przenieść swoje centra operacyjne na zachód. Zaś kierowcy będą podejmować się emigracji zarobkowej z krajów słabiej rozwiniętych gospodarczo, gdzie dochody i miejsca pracy w branży TSL stanowią znaczną część PKB - komentuje Alexander Beresford.

W najbliższym czasie analitycy spodziewają się znacznego przesunięcia popytu w stronę usług krajowych. Obecnie szacuje się, że aż 64 proc. w całkowitej pracy logistycznej polskich przewoźników stanowi udział przewozów zagranicznych  - obecnie proponowane zapisy Pakietu Mobilności znacząco odbiją się na firmach świadczących usługi międzynarodowe.

Jak zatrzymać zmiany?
Pakiet Mobilności przez kilka ostatnich miesięcy tkwił zamrożony, jednak w sierpniowym głosowaniu polskim eurodeputowanym nie udało się zablokować projektu przed kontynuacją prac. Poza Polską swój sprzeciw wobec części zmian wyraziły: Bułgaria, Rumunia, Węgry, Łotwa i Litwa. Ku zdziwieniu wszystkich Komisja Europejska otworzyła dyskusję między przedstawicielami państw członkowskich - rozmowy trójstronne rozpoczną się 1 listopada i będą prowadzone przez nową KE. Polscy eurodeputowani deklarują, że będą zabiegać przede wszystkim o wykreślenie z ostatecznego kształtu przepisów, które mówią o konieczności stosowania wobec pracownika regulacji tego kraju, gdzie wykonuje większość swoich obowiązków.

¹  PWC, Transport przyszłości - perspektywy rozwoju transportu drogowego w Polsce 2020-2030
²  Deloitte Review, issue 22
³  TLP, Mobility Package I, Impact on the European Road Transport System
⁴  ONZ, World Population Prospects 2019
⁵  GUS, Produkt krajowy brutto w 2018 roku - szacunek wstępny
⁶  PWC, Transport przyszłości - perspektywy rozwoju transportu drogowego w Polsce 2020-2030
⁷  Deloitte Review, issue 22
⁸  PWC, Transport przyszłości - perspektywy rozwoju transportu drogowego w Polsce 2020-2030
⁹  Kabotaż - świadczenie usług transportowych poza krajem siedziby firmy.
¹⁰ TLP, Mobility Package I, Impact on the European Road Transport System
¹¹ TLP, Mobility Package I, Impact on the European Road Transport System
¹² PWC, Transport przyszłości - perspektywy rozwoju transportu drogowego w Polsce 2020-2030