Skład celny - najważniejsze informacje

Roman Andrzejewski, ekspert z Łukasiewicz - Poznańskiego Instytutu Technologicznego: Skład celny i odbywające się w nim składowanie towarów zalicza się do procedur specjalnych. Stosuje się je w sytuacji, gdy zachodzi potrzeba:
- odroczenia płatności przywozowych (cła i podatku w imporcie) - funkcja kredytowa,
- powrotnego wywozu wcześniej sprowadzonych towarów - funkcja reeksportowa.

Odroczenie płatności przywozowych nie jest limitowane czasowo i może zachodzić tak długo, jak długo towar będzie znajdował się pod procedurą składowania celnego. Zdeponowanie go w składzie celnym pozwala też uwolnić się od stosowania środków polityki handlowej, a zatem pozwala sprowadzać towary, których przywóz - z powodu nałożonych przez UE sankcji o charakterze politycznym lub ekonomicznym - jest niemożliwy lub mocno ograniczony. Oczywiście takie towary nie mogą trafić do wolnego obrotu, niemniej mogą być np. sprzedane poza UE i tam wyprowadzone.

Przykład: Towar zakupiony w Korei Północnej lub w Syrii, mimo istniejącego embarga, może zostać sprowadzony do UE pod warunkiem że zostanie zdeponowany w składzie celnym i po wykonaniu niezbędnych czynności (np. konfekcjonowaniu), zostanie sprzedany i wywieziony do Rosji.

Powrotny wywóz, czyli wspomniany powyżej reeksport zachodzący z udziałem składu celnego, daje jeszcze tę korzyść, że staje się obrotem wolnym od należności publiczno-prawnych. Należności te bowiem nie są wymagane w chwili przywozu i złożenia towaru w składzie celnym (funkcja kredytowa) i nie powstają też w momencie jego wyprowadzenia ze składu i powrotnego wywozu towaru poza UE. Sprawia to, że taki przepływ jest wolny od cła i podatków, i co istotne, odróżnia go od zwykłego obrotu.

Procedura składowania celnego
Procedura składowania celnego wiąże się z funkcjonowaniem składu celnego lub wolnego obszaru celnego. Aby towar celny objąć procedurą składowania celnego - inaczej mówiąc wprowadzić do składu celnego - trzeba dokonać stosownej odprawy celnej. Podobnie jest gdy towar ma opuścić skład celny. Wówczas również trzeba dokonać jego odprawy (np. zgłosić go do procedury dopuszczenia do obrotu lub wywozu). Towar będący pod procedurą składowania celnego może się też przemieszczać, czy to między składami celnymi, czy też do urzędu wyprowadzenia.

Rodzaje składów celnych
Składy celne dzielimy na:
- publiczne,
- prywatne.

Publiczne składy celne - to składy celne o charakterze usługowym, z których może korzystać każda osoba w celu składowania towarów. Usługa składowania realizowana w składzie celnym publicznym odbywa się na podstawie umowy zawartej między osobą uprawnioną do korzystania z procedury i prowadzącym skład celny. Umowa zawierana jest zgodnie z przepisami Kodeksu Cywilnego.

Uwaga! W publicznym składzie celnym mogą być również składowane towary należące do prowadzącego skład celny.

Typy publicznych składów celnych:

- skład celny typu I - oznacza publiczny skład celny, w którym odpowiedzialność za dostępność towaru w zakresie kontroli i inne obowiązki wynikające ze składowania (dokonywanie odpraw celnych, złożenie zabezpieczenia, prowadzenie ewidencji, zgłaszanie innych działań) spoczywa na prowadzącym skład i osobie z niego korzystającej,

- skład celny typu II - oznacza publiczny skład celny, w którym ww. odpowiedzialność ponosi wyłącznie podmiot korzystający ze składu,

- skład celny typu III - oznacza publiczny skład celny prowadzony przez organy celne (ten typ składów celnych nie funkcjonuje w Polsce).

Prywatne składy celne - to składy celne przeznaczone do składowania towarów należących tylko do prowadzącego skład celny.
Prowadzenie składu celnego wymaga uzyskania pozwolenia, które może otrzymać podmiot spełniający następujące warunki:

- podmiot ma siedzibę na obszarze celnym Unii,

- zapewnia prawidłową realizację operacji w składzie,

- złoży zabezpieczenie celne pokrywające dług celny lub inne należności związane z towarami objętymi procedurą składowania,

- posiada tytuł prawny do miejsca i pomieszczeń, w którym będzie zlokalizowany skład celny.

Przed wydaniem pozwolenia organ celny dokonuje wizji lokalnej oceniając, czy pomieszczenia i teren składu celnego gwarantują nieusuwalność złożonych w nim towarów i możliwość sprawowania nad nimi dozoru i kontroli celnej.

Jakie operacje mogą być wykonywane w składzie celnym
Co do zasady towary znajdujące się w składzie celnym mogą być tam przechowywane. Niemniej katalog czynności z udziałem takich towarów może być znacznie szerszy. Towary te mogą być też:

- przedmiotem konsygnacji,

- poddawane czynnościom zwyczajowym,

- czasowo wyprowadzane ze składu celnego – np. w celu wykonania czynności zwyczajowych w inny miejscu,

- poddawane innym operacjom mającym na celu:

- poprawienie ich wyglądu lub jakości handlowej,
- przygotowanie ich do dystrybucji lub odsprzedaży (np. konfekcjonowanie).

Zakres czynności zwyczajowych, które mogą być wykonywane z udziałem składowanych towarów, został wymieniony w zał. 71-03 Rozporządzenia delegowanego nr 2446/2015 i obejmuje przykładowo:

- rozcieńczanie lub stężanie płynów, bez dalszej obróbki lub destylacji,

- mieszanie ze sobą towarów tego samego rodzaju o różnej jakości w celu otrzymania stałej ilości i jakości wymaganej przez nabywcę, bez zmiany rodzaju towarów,

- dzielenie lub przycinanie towarów,

- pakowanie, rozpakowywanie, zmiana opakowań, przelewanie i proste przenoszenie do kontenerów,

- sortowanie,

- pobieranie próbek, przeprowadzanie badań technicznych.

Zwyczajowe czynności nie powinny prowadzić do zmiany ośmiocyfrowego kodu CN. Żadna z czynności zwyczajowych nie może też prowadzić do uzyskania korzyści pod względem należności celnych przywozowych. Zgoda na wykonywanie ww. operacji w składzie celnym lub poza nim wymaga uzyskania dodatkowego zezwolenia i jest udzielana prowadzącemu skład celny.

Sprzedaż towarów w składzie celnym
Wykorzystywanie pomieszczeń składu celnego do celów sprzedaży detalicznej jest zabronione. Wyjątki od tej zasady dotyczą następujących przypadków:

- sprzedaży podróżnym przemieszczających się do lub z państw trzecich (składy usytuowane na przejściach granicznych),

- sprzedaży członkom organizacji międzynarodowych i siłom NATO,

- sprzedaży zdalnej, w tym za pośrednictwem Internetu.

Sprzedaż zaś w obrocie gospodarczym jest w pełni dozwolona i może nastąpić:

- z chwilą wyprowadzenia towarów ze składu celnego (wymaga dokonania odprawy na rzecz sprzedającego lub kupującego),

- podczas składowania towarów w składzie celnym - wówczas musi dojść do cesji praw do korzystania z procedury składowania - i powinno to nastąpić na podstawie decyzji organu celnego.

Skład celny jako zwykły magazyn
W składzie celnym mogą być też składowane towary unijne znajdujące się w swobodnym obrocie (inne niż towary celne). Ich wprowadzenie do składu celnego może odbywać się bez konieczności dokonywania odpraw (czyli obejmowania ich procedurą składowania celnego). Takie
składowanie jest możliwe pod warunkiem, że istnieje uzasadniona potrzeba gospodarcza (np. możliwość wykorzystania wolnej powierzchni magazynowej) i gdy nie będzie to miało negatywnego wpływu na dozór celny.

Ten ostatni warunek jest istotny przy wspólnym składowaniu towarów unijnych i towarów celnych. Nie ma problemu w sytuacji, kiedy każdy z nich ma indywidulane cechy dzięki którym można je odróżnić od siebie (np. laptopy i meble). Gdy jest to jednak niemożliwe, konieczne będzie zastosowanie rozdzielności księgowej pod kątem rodzaju towarów, statusu celnego oraz pochodzenia towarów.

W sytuacji w której taka rozdzielność będzie zbyt kosztowna, to wspólne składowanie może mieć miejsce, gdy towary unijne składowane razem z towarami celnymi będą mieć ten sam ośmiocyfrowy kod CN, tę samą jakość handlową (gatunek, marka, model) i te same parametry techniczne (np. program operacyjny, pojemność pamięci RAM).

Skład celny jako miejsce wykonania innej procedury celnej
Jeżeli istnieje potrzeba gospodarcza i gdy nie ma to negatywnego wpływu na dozór celny, organy celne mogą zezwolić na przetwarzanie w składzie celnym towarów objętych procedurą uszlachetniania czynnego lub procedurą końcowego przeznaczenia. Przetwarzanie to powinno odbywać się zgodnie z warunkami przewidzianymi dla tych procedur i bez wpływu na pozostałe funkcjonowanie składu celnego.