Jaka będzie przyszłość branży opakowaniowej? Jakie trendy zyskają na popularności w najbliższym czasie?

Mariusz Jedliński, prof. AMS, dr hab., Akademia Morska w Szczecinie, Polskie Towarzystwo Logistyczne
Wychodzę z założenia, że należy "opakowywać tylko to, co trzeba, i tylko tak, jak być musi, za cenę, którą akceptują wszyscy". To wynika z mojego głębokiego przekonania, że idea zrównoważonego rozwoju (Sustainable Development) jest przewodnim zobowiązaniem ekonomiczno-społecznym dla współczesnego świata, tak by stale rozwijać się gospodarczo dla pomyślności całego społeczeństwa, co jednak wymaga głębokiej wspólnej empatii środowiskowej dla potrzeb przyszłych pokoleń. Stąd, to spojrzenie musi dotyczyć zarówno producentów, jak i samych użytkowników opakowań, ale też wszystkich pozostałych interesariuszy. Oprócz jednak szeregu działań edukacyjnych pojawia się coraz więcej tzw. progów zwalniających, chociażby w postaci tzw. dyrektywy plastikowej (Single Use Plastic), która wchodzi w życie od lipca 2021r., skupiając się na zakazie stosowania tego co szkodliwe, na rzecz promowania tego co na dzisiaj jest akceptowalne (10 zamienników). I oczywiście, w tym momencie nie dotyczy to tylko np. konsumentów branży HoReCa (kubki, słomki, luźne nakrętki, itd.), ale i branży logistycznej z uwagi np. na wymóg zwiększania poziomu recyklingu pojemników plastikowych do poziomu min. 25% już w 2023 r. A to już rodzi kluczowe pytanie, jak pogodzić tę często wymuszaną odgórnymi regulacjami optykę prośrodowiskową np. przetwórców tworzyw sztucznych, która powoduje u nich wzrost kosztów opakowań nawet o 100 proc. (efekt Plastic Tax) z interesem ekonomicznym (ceną kupowanego opakowanego dobra) samych klientów finalnych? Wszak oczekujemy, by aktywnie wspierali tego typu działania płacąc każdą (wyższą) cenę, w imię dobra wspólnego. Oczywiście, szkodliwe plastikowe wyspy oceaniczne przemawiają do wyobraźni, ale też należy pamiętać o olbrzymich kosztach dostosowania linii produkcyjnych, konieczności przyjęcia rozwiązań systemowych w zakresie systemu zagospodarowywania opakowań (np. system kaucyjny skupu), czy zmianie nawyków konsumenckich (pandemia wymogła niestety zwiększone zastosowanie opakowań plastikowych, np. w sprzedaży na wynos). Zatem tak postulowana biodegradowalność opakowań musi być wreszcie rozumiana jako określona produkcyjno-konsumpcyjna podatność ekonomiczna. Zasada "wyprodukuj z tego co trzeba, wykorzystuj tyle razy ile tylko można, zagospodaruj wszystko ponownie" - to moje oczekiwanie wobec opakowania przyszłości.

dr inż. Natalia Czaja-Jagielska, Wyższa Szkoła Logistyki
Branża opakowaniowa przeżywa stały rozwój. Opakowania są nieodłącznym towarzyszem produktów spożywczych i przemysłowych od setek lat i nic nie zapowiada zmian w tej dziedzinie. Duże zmiany zachodzą jednak w postrzeganiu funkcji opakowań. Bierna ochrona produktów przekształca się w aktywną – w opakowaniach aktywnych, które są w stanie kontrolować obecność szkodliwych związków czy mikroorganizmów. Opakowaniom aktywnym towarzyszą często inteligentne etykiety, których zadaniem jest informowanie konsumenta o jakości zapakowanego produktu. Takie funkcjonalne opakowania wchodzą w skład systemów monitorowania produktów wymagających specjalnych warunków (np. mrożonek) w całym łańcuchu dostaw. Poszukiwane są jednak systemy, które nie będą wymagały skomplikowanego montażu, kosztownego wdrożenia czy dodatkowego zaangażowania pracowników.
Konsument coraz częściej w swoich wyborach decyduje się na opakowania przyjazne środowisku. Aspekt ekologii staje się ważnym czynnikiem warunkującym produkcję nowych opakowań. Przyszłością jest ekoprojektowanie, czyli projektowanie całego cyklu życia produktu. W tym nurcie istotne będzie m.in. zmniejszenie masy opakowań, stosowanie materiałów przydatnych do recyklingu mechanicznego lub organicznego, wykorzystywanie materiałów z recyklatów. Dużo innowacyjnych i rozwojowych zmian notuje się w sektorze produkcji materiałów na bazie surowców odnawialnych takich jak PLA, skrobia czy celuloza.
Obiecującym rozwiązaniem w branży logistycznej jest biodegradowalny odpowiednik styropianu na bazie skrobi termoplastycznej. Jeszcze inną ciekawą propozycją wydają się być opakowania na bazie polimerów zielonych, których produkcja z roku na rok wzrasta. Są to tradycyjne polimery syntetyczne takie jak PE, PP, PET czy PVC, wytwarzane w całości lub części na bazie trzciny cukrowej. Liderem tego typu rozwiązań jest brazylijska firma Braskem, ale zielone opakowania coraz częściej obecne są na europejskim rynku produktów spożywczych i kosmetycznych. Wykorzystanie opakowań biodegradowalnych lub zielonych to elementy ogólnego trendu obserwowanego w opakowalnictwie, a dotyczącym gospodarki zużytymi opakowaniami. Celem jest zwiększenie poziomu recyklingu i obniżenie ilości opakowań trafiających na wysypiska odpadów, co wpłynie na obniżenie śladu węglowego. W ostatnich latach nastąpił również duży rozwój e-handlu, który w ostatnim roku notował skokowy wzrost związany z pandemią. Widoczny jest więc spory popyt na opakowania dostosowane do sprzedaży elektronicznej. Prym wiodą opakowania z wyrobów papierniczych, które bardzo dobrze realizują funkcję ochronną produktu podczas procesu transportowego.

Piotr Lewandowski, Key Account Manager, Knauf Industries
Przyszłość branży opakowań musi uwzględnić nowe trendy związane z ekologią. Istotnym elementem dla branży jest możliwość ponownego wykorzystania opakowań, a w kolejnych etapach łatwość poddania ich recyklingowi. Opakowania zwrotne są coraz częściej stosowane w wielu sektorach. Perspektywa wielokrotnego wykorzystania opakowań to szansa dla wielu firm na zmniejszenie kosztów. Dzięki uniwersalności opakowań firmy mogą zredukować koszty logistyczne na etapie całego zamówienia. Przyczynia się do tego dużo mniejsza waga opakowań oraz dopasowanie opakowania do rozmiarów przewożonych produktów. Czynniki te przekładają się na zmniejszenie zużycia energii oraz efektywniejszy załadunek transportu. Należy uwzględnić również, że branża opakowań rozwija się dynamicznie i widoczna jest w coraz to nowszych sektorach. Opakowania Komebac®, które właśnie wprowadziliśmy na polski rynek, nie tylko wpisują się w nowe trendy, lecz można śmiało stwierdzić, że przewyższają oczekiwania branży logistycznej. Optymalizacja kosztów, możliwość dopasowania opakowania do przewożonego produktu oraz możliwości spersonalizowania opakowań do wymagań klienta to kluczowe elementy, które wpłyną na branżę. Ponadto aspekt ekologiczny i możliwość ponownego wykorzystania opakowań jest istotną częścią składową nowych trendów branży opakowań.

Marta Jędrzejczak, Marketing Manager, DS Smith
Myśląc o przyszłości branży opakowaniowej, przede wszystkim nasuwa się kwestia zrównoważonego rozwoju. Konsumenci stają się coraz bardziej wrażliwi na problem odpadów opakowaniowych, a presja regulacyjna wzrasta. Dyrektywy unijne stawiają producentom wymagania dotyczące recyklingu poszczególnych frakcji opakowaniowych. Dodatkowo pojawiają się opłaty z tego tytułu. DS Smith, wiodący producent opakowań z tektury falistej, pomaga klientom zmieniać opakowania na ekologiczne. Zgodnie z zasadami projektowania dla gospodarki o obiegu zamkniętym dba o to, aby każde opakowanie dobrze chroniło produkty i marki, wykorzystywało minimalną ilość surowca, który będzie mógł pozostać w ciągłym użyciu oraz było efektywne w całym łańcuchu dostaw. Dodatkowo zawsze sprawdzamy, czy da się to zrobić lepiej. Dzięki takiemu podejściu DS Smith chce, aby do 2030 roku wszystkie opakowania, które produkuje, były poddawane recyklingowi lub ponownie używane.
Zrównoważony rozwój pozostaje kluczowym zagadnieniem. Marki będą musiały znaleźć sposób na pogodzenie ekologicznych opakowań z nowymi wymaganiami dotyczącymi higieny i bezpieczeństwa. Pandemia wywołała prawdziwą eksplozję e-handlu. Jeżeli trend ten się utrzyma, opakowania, które co do zasady są projektowane pod kątem wykorzystania w sklepach stacjonarnych, będą musiały się zmienić, tak aby sprostać wymogom sprzedaży internetowej. Kolejną tendencją, jaką obserwujemy, jest zwiększanie wydajności – zarówno opakowań, jak i procesu pakowania. Opakowania będą musiały w większym stopniu wykorzystywać technologię monitoringu przesyłek, np. znaczniki NFC i RFID, zapewniające dostęp do danych umożliwiających optymalizację łańcuchów dostaw. I ważny trend – opakowania, które są połączone i inteligentne. Będą one wykorzystywane do łączenia klientów z markami i dostarczania im informacji na temat bezpieczeństwa ich towarów.

Tomasz Wapiński, Dyrektor Sprzedaży, VPK Radomsko
Branża opakowaniowa rozwija się w bardzo dobrym tempie. Znaczącą rolę odgrywa tutaj wzrost popularności zakupów kanałami elektronicznymi. Coraz więcej firm inwestuje w rozwój biznesu online, a co za tym idzie, w dystrybucję swoich produktów bezpośrednio do klientów z wykorzystaniem opakowań z tektury falistej. Rozwinęliśmy znacząco naszą ofertę dla branży e-commerce, która w wyniku ograniczeń związanych z pandemią silnie się rozrosła. Jak wynika z badań Gemius Polska, zakupy online robi już 73 procent polskich internautów. Do 2025 r. udział branży e-commerce w rynku detalicznym sięgnie prawie 20 procent. Zmieniają się również wymagania dotyczące kształtu, rozmiarów i funkcji opakowań. Często nie są to już tysiące sztuk jednego rodzaju, ale krótkie serie spersonalizowanych, zgodnych z wymaganiami klienta produktów. Przygotowujemy projekty dopasowane do zawartości oraz procesu rozpakowywania, wymiany czy zwrotu towarów. Coraz silniej wyczuwamy także trend związany z ekologią, z bardziej ekonomicznym pakowaniem, zwiększaniem zastosowania procesu recyklingu. Staramy się odpowiadać na potrzeby naszych klientów i dostosowywać produkty do wymagań prowadzonego przez nich biznesu.

Aleksandra Kretkowska, CSR Consulting, portal GOZ w Praktyce
Trendy w opakowaniach w najbliższych latach będą w dużej mierze wynikać z kursu przyjętego przez Unię Europejską, przestawiającego unijną gospodarkę na tory gospodarki obiegu zamkniętego (GOZ). Nowy plan działania dotyczący GOZ zakłada, że do 2030 r. wszystkie opakowania na rynku UE będą nadawały się do ponownego użycia lub recyklingu, i że będzie to opłacalne. Celem jest oczywiście zmniejszenie zużycia surowców i liczby odpadów. Dla jego osiągnięcia zapowiadanych jest wiele rewolucyjnych zmian w całym łańcuchu wartości opakowania. Dokonany ma być kolejny przegląd dyrektywy 94/62/WE, aby zaostrzyć wymagania dot. opakowań. Nacisk będzie położony na ograniczenie opakowań nadmiernych i problematycznych, ekoprojektowanie z myślą o zawracaniu obiegu, obowiązkowy udział recyklatów, opakowania wielokrotnego użytku i sprzedaż bez opakowań. Zmiany prawne obejmą też tworzywa sztuczne przeznaczone do kontaktu z żywnością, biopochodne i biodegradowalne. Unia ma też ambitne plany stworzenia ujednoliconego modelu selektywnej zbiórki odpadów i spójnego z nim systemu oznakowania opakowań, które ułatwiłoby konsumentom prawidłową segregację. Zmiany te oznaczają, że myślenie o opakowaniach w kategoriach GOZ to już dziś konieczność. Priorytetem musi być ograniczanie wagi opakowań, następnie ponowne użytkowanie, a w ostateczności – recykling. Aby to było możliwe, konieczne jest myślenie o całym cyklu życia opakowania i współpraca w jego łańcuchu wartości. Niezbędne jest tworzenie innowacyjnych rozwiązań i modeli biznesowych. W tym celu powołaliśmy szereg inicjatyw międzysektorowych, takich jak Polski Pakt Plastikowy – na rzecz zamykania obiegu tworzyw sztucznych, Koalicję 5 Frakcji – która stworzyła wspólny system oznakowania opakowań, czy Centrum Zrównoważonych Opakowań. Opakowania, które po użytku nadają się wyłącznie do utylizacji, to już dziś przeszłość. Piszemy o tym na Portalu GOZ w Praktyce.

Małgorzata Greszta, CSR Consulting, Polski Pakt Plastikowy
Silnym trendem w branży opakowaniowej, który wynika z jednej strony z rosnących oczekiwań konsumentów, a z drugiej z legislacji unijnej, będzie zmiana podejścia do opakowań z tworzyw sztucznych. Tworzywa sztuczne w przyszłości mają krążyć w obiegu zamkniętym. Aby wdrażać tę ideę Polsce, w 2020 roku powołaliśmy Polski Pakt Plastikowy. To międzysektorowa inicjatywa i platforma współpracy uczestników łańcucha wartości tworzyw sztucznych w obszarze opakowań. Dołączyły do niej już 34 firmy i organizacje. Pakt jest częścią globalnej sieci Plastics Pact koordynowanej przez Fundację Ellen MacArthur. Cele Paktu oparte są na modelu trzech najważniejszych, postulowanych przez ekspertów, kierunków działań, jakimi są ograniczanie użycia tworzyw sztucznych, innowacje i tworzenie obiegu zamkniętego. Drogowskaz proponowany przez Polski Pakt Plastikowy zakłada 6 celów strategicznych, do realizacji których firmy działające w inicjatywie będą dążyć do końca 2025 roku:
1. Zidentyfikować i wyeliminować wskazane opakowania nadmierne i problematyczne z tworzyw sztucznych poprzez przeprojektowanie, innowacje i alternatywne modele dostawy.
2. Dążyć do zmniejszenia o 30% użycia pierwotnych tworzyw sztucznych w opakowaniach wprowadzanych na rynek.
3. Zapewnić, że wszystkie opakowania z tworzyw sztucznych nadają się do ponownego wykorzystania lub recyklingu.
4. Zwiększyć udział surowców wtórnych w opakowaniach z tworzyw sztucznych do poziomu 25%.
5. Efektywnie wspierać system zbiórki i recyklingu opakowań, aby osiągnąć poziom co najmniej 55% recyklingu na polskim rynku.
6. Podnieść jakość i efektywność edukacji konsumentów w zakresie segregacji, recyklingu, ponownego wykorzystania i ograniczenia zużycia opakowań.
Osiągnięcie naszych celów oznaczałoby ogromne zmiany na rynku opakowań z tworzyw sztucznych w najbliższych latach. I do tych zmian w ramach naszego partnerstwa dążymy.

Artykuł pochodzi z czasopisma LOGISTYKA 1/2021.
e-wydanie czasopisma jest dostępne w naszej ofercie!

Bądź na bieżąco, zamów prenumeratę czasopisma LOGISTYKA!