Koszty komunikacji miejskiej

Dariusz Załuska, prezes zarządu Mobilis Sp. z o.o.: Komunikacja miejska i jej utrzymanie niewątpliwie należy do najważniejszych wydatków większości ośrodków miejskich. Oczywiście budżet przeznaczony na transport publiczny oraz wszelkie podejmowane inwestycje z tego zakresu jest siłą rzeczy ograniczony. Analizując dostępne dane, można obserwować stały wzrost wydatków na transport publiczny w miastach o różnych rozmiarach. Są to istotne kwoty w porównaniu do całkowitego budżetu, jakim dysponuje dana gmina czy powiat.
Pierwszym i podstawowym działaniem, które mogłoby przynieść znaczącą poprawę efektywności wydawanych pieniędzy na komunikację miejską, jest wprowadzenie elementu konkurencyjności. Analizując zarówno rynek polski, ale i inne europejskie rynki, dostrzegamy możliwość uzyskania co najmniej 15% oszczędności. Wygenerowany kapitał to efekt zmiany modelu rynku z zamkniętego na otwarty. Mając na uwadze fakt, że budżet jest znaczący, to wyobraźmy sobie, że polskie duże miasto z budżetem komunikacyjnym na poziomie 500 mln zł może wygospodarować środki wielkości 75 mln zł. W konsekwencji będzie ono w stanie sfinansować rozwój komunikacji o 8 mln km rocznie, tj. zamówić u przewoźnika dodatkowo 100 autobusów.
Natomiast w przypadku średniej wielkości miast, które na komunikację miejską posiadają środki finansowe na poziomie 80 mln zł, wygenerują kwotę 12 milionów złotych, a tym samym będą zdolne sfinansować rozszerzenie komunikacji o 1,5 mln km rocznie, tj. możliwość dedykowania fabrycznie nowych, dodatkowych 20 autobusów do operacji.
Oczywiście pozyskane środki finansowe mogą zostać przeznaczone na inne istotne potrzeby i cele miast. Niemniej należy pamiętać, że poprawa efektywności finansowej nawet o kilkanaście procent będzie zależała również od sposobu przeprowadzenia całego procesu, czyli od racjonalnie przygotowanych warunków brzegowych zamówienia.
Obecnie w naszym kraju dysponujemy odpowiednimi podstawami prawnymi i formalnymi, które umożliwiają rozpoczęcie otwierania rynku. Warto jednak podkreślić, że jest to decyzja polityczna, ponieważ istniejące motywy ekonomiczne jednoznacznie wskazują taki pakiet rozwiązań. Obecnie zmiany dotyczące zakresu użytkowanego taboru w komunikacji miejskiej są w bardzo dużym stopniu współfinansowane przez dopłaty unijne. Paradoksalnie, można się spodziewać, że gdyby ich nie było, motywacja do efektywnego wydatkowania środków na komunikację miejską byłaby wyższa.
Koszt taboru to istotny element składowy całkowitego kosztu transportu. Jest to jednak koszt jednorazowy, ponoszony w momencie nabywania autobusu. Niemniej należy pamiętać, że większość z nich związana jest z codzienną działalnością. Dlatego też optymalizacja obciążeń finansowych zapewni najlepsze i długotrwałe efekty. Uważam zatem, że w tym zakresie należy korzystać z niezależnego audytu zewnętrznego, który oceniłby funkcjonowanie i efektywność wydatkowania środków na komunikację miejską i wskazał możliwe obszary optymalizacji kosztów.