Orientacja sieciowa

dr Arkadiusz Kawa, Katedra Logistyki i Transportu, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu: W ciągu kilkunastu ostatnich lat zakres usług oferowanych przez przedsiębiorstwa logistyczne znacznie się poszerzył i ewoluował w kierunku zaawansowanych rozwiązań, przeznaczonych do zarządzania łańcuchami dostaw. Najnowsze wyniki badań potwierdzają tę tendencję i wskazują, że obecnie klienci domagają się większej liczby usług logistycznych o wartości dodanej. Przedsiębiorstwa logistyczne muszą często ze sobą współpracować, aby zaprojektować i wykonać usługę dla klienta. Ta współpraca obejmuje głównie inne podmioty z branży, ale może także dotyczyć: przedsiębiorstw oferujących usługi komplementarne, jednostek samorządowych, jednostek badawczo-rozwojowych i innych. Nawiązują nie tylko współpracę bazującą na umowach, ale także na kontaktach osobistych. Współpraca ta dotyczy zarówno bezpośrednich, jak i pośrednich dostawców oraz klientów, a także konkurentów. W odpowiednich warunkach może mieć długoterminowy charakter i wzajemnie dopełniające się cele. Taki rodzaj relacji nosi wówczas znamiona współdziałania międzyorganizacyjnego, które dodatkowo cechuje się trwałością. W efekcie mogą być tworzone sieci międzyorganizacyjne, składające się z autonomicznych i współpracujących organizacji.
Sieci międzyorganizacyjne przybierają zarówno formę struktur organizacyjno-instytucjonalnych, jak: alianse, joint ventures, klastry, ale mogą mieć również mniej formalny charakter. Wykraczają one często poza kontrakty i obejmują istotne dla przedsiębiorstwa więzi społeczne. Tak rozumiane sieci są wszechobecne w gospodarce, a ich znaczenie nieustannie wzrasta. Poza tym w ostatnim czasie powstaje coraz więcej inicjatyw i przedsięwzięć wspierających rozwój współdziałania między przedsiębiorstwami branży usług logistycznych. Wśród najważniejszych można wymienić: platformy technologiczne, centra logistyczne i elektroniczne platformy logistyczne.
Z przeprowadzonych badań na potrzeby książki „Orientacja sieciowa przedsiębiorstw branży usług logistycznych” wynika, że funkcjonowanie przedsiębiorstw logistycznych w sieciach przynosi firmom wiele korzyści, np.: zwiększenie przychodów, zmniejszenie kosztów, poprawa jakości realizowanych procesów, uzyskanie efektu synergii czy zwiększenie poziomu innowacyjności. Współpraca w ramach sieci wydaje się być ważna dla mniejszych przedsiębiorstw, które mogą zwiększyć potencjał przez połączenie swoich sił. Dzięki temu są w stanie konkurować z innymi podmiotami na globalnych rynkach i pozyskiwać nowych klientów. Należy również pamiętać, że z sieciami wiążą się zagrożenia, jak: uzależnienie od kontrahentów, zmniejszenie elastyczności, „rozmycie” odpowiedzialności, utrata wiedzy.  Współpraca sieciowa może więc prowadzić do braku poczucia odpowiedzialności, a tym samym do konfliktów między uczestnikami sieci. Ponadto w branży usług logistycznych, podobnie jak w innych sektorach gospodarki, istnieją sieci, które zdominowane są przez większe przedsiębiorstwa, nadające kierunek działania innym podmiotom. Wyniki badań pokazują jednak, że negatywne efekty mają mniejsze znaczenie niż te pozytywne, co może świadczyć o postrzeganiu sieci międzyorganizacyjnych przez menedżerów jako zjawiska o dodatnim bilansie korzyści i strat.