Elektroniczne giełdy transportowe

prof. dr hab. Barbara Kos, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach: Rozwój technologii informatycznych i wykorzystanie na szeroką skalę Internetu w biznesie stworzyły podstawę dla rozwoju nowoczesnej komunikacji między podmiotami związanymi z procesami transportowymi. Dostępność informacji i szybkość ich przekazu zwiększają elastyczność działania podmiotów gospodarczych oraz umożliwiają szybsze reagowanie na potrzeby rynku.
Powstanie giełd internetowych (elektronicznych) ułatwiło poszukiwanie partnerów biznesowych i dzięki otwartości Internetu stworzyło dostęp do nich nie tylko dużym podmiotom, ale również małym i średnim przedsiębiorstwom zwiększając możliwości korzystnej współpracy oraz stanowiąc nową jakość w kontaktach biznesowych, które stały się bardziej elastyczne i kreowane w momencie wystąpienia określonej potrzeby. Rozwój Internetu rozpoczął nowy etap w działalności firm transportowo-spedycyjno-logistycznych.
Internetowe giełdy transportowe wykorzystując technologie informatyczne funkcjonują w postaci platform interaktywnych na rynku usług transportowych łącząc przedsiębiorstwa spedycyjne, przewozowe oraz przedsiębiorstwa produkcyjne i handlowe w trybie. Platformy te dają możliwość umieszczania szczegółowych informacji dotyczących ładunków, wolnych pojazdów, które mogą być wykorzystane do realizacji usług transportowych oraz informacji o możliwości kontaktu z dysponentami. Każdy zainteresowany podmiot może podać swoją ofertę o wolnej przestrzeni ładunkowej lub ładunkach.
Na polskim rynku funkcjonuje wiele internetowych giełd transportowych dostępnych dla przewoźników, spedytorów oraz przedsiębiorstw produkcyjnych i handlowych działających na terenie całej Europy zapewniających obsługę w wielu językach. Giełdy te różnią się od siebie, ale mają jedną wspólną zasadę działania: oferują wolne ładunki i ładunki powrotne, a także wolne pojazdy. Niektóre z nich oprócz wymiany informacji o wolnych pojazdach i ładunkach oferują klientom również inne dodatkowe usługi takie jak serwis informacji z branży logistycznej, aplikacje wspomagające zarządzanie przedsiębiorstwem transportowym czy też różnego typu kalkulatory czy aplikacje do planowania tras.
Korzystanie z internetowych giełd transportowych przyczynia się do oszczędności czasu jej użytkowników i ich środków finansowych dzięki dostępowi do scentralizowanych baz danych i dzięki temu szybkości znalezienia i wyboru ofert transportowych w ramach giełd ładunków i giełd pojazdów. Giełda ładunków pozwala znaleźć ładunek do przewozu lub go zaoferować. Aby znaleźć interesujący ładunek podmiot poszukujący może wprowadzić interesujące go kryteria wyszukiwania (regiony wyjazdu i przyjazdu, informacje dotyczące poszukiwanego transportu - data załadunku, masa maksymalna, długość itd.) i następnie przeglądać aktualne oferty, aż znajdzie tą najbardziej go interesującą. Aby zaoferować określony ładunek do przewiezienia na giełdzie oferent zobowiązany jest do umieszczenia informacji o ładunku jak jego wymiar, wagę czy wymagany rodzaj pojazdu. Dodatkowo podaje także w zależności od rodzaju ładunku inne dodatkowe informacje. Podobna zasada obowiązuje w odniesieniu do giełdy pojazdów, gdzie można znaleźć oferty wolnych pojazdów wg wybranych przez poszukującego kryteriów.
Z internetowych giełd transportowych korzystają zarówno przewoźnicy jak i spedytorzy. Obu grupom użytkowników giełda oferuje indywidualny pakiet korzyści. Najważniejszą korzyścią jest stworzenie platformy dla swobodnej wymiany informacji pomiędzy przedsiębiorstwami transportowymi i spedycyjnymi, dzięki której nie tylko można zlecać i zdobywać zlecenia, ale również budować kontakty i długotrwałe relacje w branży.
Działalność przedsiębiorstw transportowych i spedycyjnych dzięki istnieniu internetowych giełd transportowych zmieniła swój wymiar. Nowoczesna technologia internetowa pozwala na szybki rozwój firm, redukcję kosztów i zwiększenie efektywności pracy dzięki dostępności do dużej bazy ofert wolnych ładunków oraz firm zlecających transport. Również istotne znaczenie ma dostęp do sprawdzonych i wiarygodnych informacji, możliwość szybkiej komunikacji pozwalającej na podejmowanie decyzji dotyczących sprawnej organizacji realizacji procesu transportowego. Giełdy pozwalają w prosty sposób zaplanować transport na terenie całej Europy.
Do podstawowych korzyści z funkcjonowania internetowych giełd transportowych można wskazać szybkie wyszukiwanie wolnych pojazdów w całej Europie, szybkie wyszukiwanie ładunków powrotnych, szybką realizacją zleceń transportowych i frachtów, szybkie nawiązywanie nowych kontaktów transportowych, redukcję kosztów transportu - mniej pustych przebiegów, oszczędność czasu i kosztów pracy spedytorów, logistyków itp. Należy również zwrócić uwagę, iż oprócz wskazanych korzyści podmioty korzystające z internetowych giełd transportowych mogą natrafić na pewne problemy związane z uzyskaniem zapłaty za wyświadczone usługi w przypadku pojawienia się ofert nieuczciwych kontrahentów. Dlatego też istotnym zagadnieniem stało się zapewnienie bezpieczeństwa dla użytkowników giełdy. W tym celu internetowe giełdy transportowe coraz częściej podejmują działania mające na celu weryfikację finansową zlecających ładunki, windykację dłużników transportowych, stworzenie możliwości opiniowania i rekomendacji firm transportowych i spedycyjnych uczestniczących na danej giełdzie. Niektóre giełdy tworzą kodeksy etyczne, fora użytkowników, systemy wzajemnej oceny i komentarzy po zrealizowanych transakcjach, certyfikaty rzetelnego przewoźnika. System ocen i komentarzy jest prostym i skutecznym narzędziem, które pozwala użytkownikom na ocenę kontrahentów z punktu widzenia wypłacalności i wiarygodności zleceniodawców, profesjonalizmu, terminowości oraz jakości wykonania usługi przez przewoźnika.
Nie ulega wątpliwości, iż internetowe giełdy transportowe stały się istotnym narzędziem ułatwiającym pracę spedytora związaną z organizacją procesów transportowych. Funkcjonowanie internetowych giełd transportowych jest przykładem, w którym nowe technologie, w szczególności technologie teleinformatyczne mogą przyczynić się do poprawy efektywności funkcjonowania transportu.