Raport: Strefy czystego transportu z zastrzeżeniami
- Oprac. M.T.
- Kategoria: Raporty i analizy
Wnioski z raportu, którego premiera miała miejsce 27 września podczas Kongresu Nowej Mobilności 2023 (KNM) w Łodzi są optymistyczne. Strefy czystego transportu (SCT) oznaczają lepsze powietrze dla nas oraz przyszłych pokoleń, a także kojarzą się ankietowanym ze zdrowszym i spokojniejszym życiem. Zastrzeżenia dotyczą jednak tempa i kosztów ich wprowadzania.
Raport z badania jakościowego „Motywacje i bariery dla ustanawiania stref czystego transportu w polskich miastach” został opracowany w ramach projektu Laboratorium Stref Czystego Transportu, finansowanego z Funduszy Norweskich. Kluczowe wnioski z raportu przedstawiła jego autorka - Agata Tkaczyk, dyrektor ds. badań jakościowych w ARC Rynek i Opinia.
– Raport daje poczucie optymizmu, nie padła ani jedna opinia negująca istnienie stref czystego transportu. Natomiast było bardzo wiele pytań, wątpliwości oraz szczegółowych kwestii, które warto wyjaśnić i rozstrzygnąć – mówi Agata Tkaczyk.
Autorka raportu wyjaśnia, że strefy czystego transportu kojarzyły się rozmówcom przede wszystkim z czystym powietrzem oraz jego wypływem na zdrowie i funkcjonowanie organizmu, ale dla niektórych ważny był również szerszy aspekt komfortu życia w mieście.
– Wiele osób wyobraża sobie, że taka strefa poprawi warunki, w jakich się żyje i porusza na co dzień. Że będzie spokojniej, bez pospiechu, czyściej, chłodniej latem i podobnie jak w miastach duńskich czy holenderskich znajdzie się więcej miejsca na zieleń. Te oczekiwania są przeszacowane, ponieważ takie zmiany nie dzieją się z dnia na dzień – wyjaśnia Agata Tkaczyk.
Zadaniem stref czystego transportu jest poprawa jakości powietrza w centrach miast, a nie zmniejszenie ruchu samochodowego czy zwiększenie miejsca dla zieleni i pieszych. W opinii autorki raportu w sytuacji, gdy oczekiwania szybkiej poprawy jakości życia nie zostaną zaspokojone, pojawi się głębokie rozczarowanie.
– Jednym z warunków, aby SCT w mieście została wprowadzona ku pożytkowi ogólnemu jest wprowadzenie zmian w organizacji transportu zbiorowego. Innymi słowy im lepszy transport w mieście, tym większa szansa na to, że strefy czystego transportu spotkają się z aprobatą i będą tym, co mieszkańcy docenią – zaznacza Agata Tkaczyk.
Respondenci badania wyrażali również obawy, że wykluczenie z SCT starszych samochodów stanie się powodem wykluczenia komunikacyjnego uboższych mieszkańców. Przedsiębiorcy zwracali też uwagę na wzrost kosztów związanych z prowadzeniem lokalnych biznesów w obrębie strefy.
Zdaniem Agaty Tkaczyk zmiana w nastawieniu do SCT będzie wymagała wysiłku, głównie w kwestii przyzwyczajeń i podglądów, a kluczowym zadaniem przede wszystkim ze strony samorządów jest edukacja mieszkańców na temat tego, co jest do życia naprawdę niezbędne, a co ma negatywny wpływ na zdrowie i samopoczucie.
– Musimy zdawać sobie sprawę, że nie tylko my jesteśmy tu, na tej ziemi. Za chwilę przyjdą następne pokolenia i co im wtedy zostawimy? – komentuje autorka raportu.
W jej opinii należy również tłumaczyć mieszkańcom, że SCT nie będzie działała bezwyjątkowo, tak więc pojazdy użyteczności publicznej, osoby niepełnosprawne czy rodzice małych dzieci będą miały możliwości korzystania z pewnych udogodnień.
– Najważniejsze w dyskusji na temat stref czystego transportu jest uświadomienie konieczności pójścia na pewne ustępstwa, częściowej rezygnacji ze swojej wygody na rzecz środowiska, bo to się korzystnie odbije na komforcie życia i na zdrowiu nas wszystkich – podkreśla Agata Tkaczyk.
Badanie zostało przeprowadzone w czerwcu i lipcu 2023 r. na 32 osobach z 8 miast: Katowic, Lublina, Łodzi, Poznania, Rzeszowa, Sopotu, Torunia i Warszawy - reprezentantach administracji samorządowej, liderach lokalnych społeczności oraz przedsiębiorcach.
Projekt „Laboratorium Stref Czystego Transportu” powstał w ramach Funduszu Współpracy Dwustronnej Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2014-2021 i Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2014-2021 w ramach Programu „Środowisko, Energia i Zmiany Klimatu”.
Pełen raport jest dostępny na stronie: https://sctlab.ios.edu.pl/raport-z-badania-jakosciowego/
Źródło: PAP MediaRoom