Determinacja przyczyn źródłowych opóźnień w produkcji małoseryjnej i wieloasortymentowej
- Marek Karkula, Stanisław Gacek
- Kategoria: Logistyka
Produkcja małoseryjna i wieloasortymentowa charakteryzuje się dużym poziomem zmienności produkowanego asortymentu, dużym poziomem ogólności standardów i procedur oraz wymaga się od niej dużej elastyczności. Ten rodzaj działalności przedsiębiorstwa od inżynierów produkcji i logistyki by analizowali systemy produkcyjne z uwzględnieniem dominującej pozycji czynnika ludzkiego. Wynika to z dużej wagi indywidualnych decyzji ludzi odpowiedzialnych za działania produkcyjne, zazwyczaj istotnie większe niż w produkcji seryjnej. Produkcja małoseryjna i wieloasortymentowa jest pod tym względem podobna do produkcji jednostkowej – duża zmienność powoduje konieczność wysokiego stopnia elastyczności, której nie da się osiągnąć bez wykorzystania naturalnej zdolności człowieka do adaptacji do nowych warunków i jego kreatywności. Ze względu na tę zmienność, a także istotną pozycję czynnika ludzkiego nie jest łatwe określenie rzeczywistych przyczyn opóźnień w produkcji małoseryjnej i wieloasortymentowej. Celem artykułu jest przedstawienie trudności w odnajdywaniu rzeczywistych przyczyn opóźnień, propozycja sposobu określania przyczyn źródłowych oraz zestawienie tychże przyczyn dla wybranego okresu czasu w przedsiębiorstwie o produkcji małoseryjnej i wieloasortymentowej.
W rozdziale 2 przedstawiono zagadnienie terminowości ze szczególnym uwzględnieniem jej specyfiki w zakresie przyczyn opóźnień w produkcji małoseryjnej i wieloasortymentowej. W rozdziale 3 przedstawiono propozycję algorytmu odnajdywania przyczyn źródłowych oraz narzędzia analizy przyczynowo-skutkowej, które mogą być z powodzeniem zastosowane do determinacji przyczyn źródłowych opóźnień oraz zaprezentowane ich przykładowe zastosowanie. Zestawiono również rzeczywiste przyczyny źródłowe w wybranym okresie czasu w przedsiębiorstwie o produkcji małoseryjnej i wieloasortymentowej.
Ze względu na dużą zmienność w produkcji małoseryjnej i wieloasortymentowej trudno jest stosować do określania terminów realizacji dostaw do klienta standardowych okresów czasu potrzebnych na produkcję. Wyroby wytwarzane w ramach zamówień mogą się znacznie od siebie różnić, co w konsekwencji oznacza inne zaangażowanie zasobów w ich produkcję. W takiej sytuacji termin każdego zlecenia lepiej jest potwierdzić indywidualnie, po uprzedniej analizie zaopatrzeniowej, obciążenia wewnątrz firmy oraz obciążenia kooperantów. Terminowość jest miarą niezawodności rozumianej jako zdolność do dotrzymywania przyrzeczonych terminów realizacji dostaw, także w zakresie ilościowym. Terminowość można również zdefiniować jako stosunek liczby dostaw dostarczonych do klienta na przyrzeczony czas w stosunku do liczby wszystkich dostaw zrealizowanych w danym okresie czasu.
Przedsiębiorstwa zazwyczaj nie publikują danych na temat swojej terminowości, co zdecydowanie utrudnia badanie tego zagadnienia, ale klienci są w stanie ją zaobserwować i zmierzyć – w odniesieniu do własnych zamówień. Dla większości współczesnych przedsiębiorstw zarówno produkcyjnych, jak i usługowych terminowość ma wymiar strategiczny. Badania przeprowadzane w Szwecji, USA, Indiach czy w Nowej Zelandii pokazały, że niezawodność dostaw znajduje się w pierwszej trójce najważniejszych czynników związanych z konkurowaniem. Ponieważ każde przedsiębiorstwo chce być konkurencyjne, zaś ich skuteczność jest uzależniona od skuteczności ich dostawców, to naturalnym celem każdej firmy produkcyjnej powinno być ciągłe doskonalenie w zakresie terminowości.
W literaturze można spotkać różne publikacje związane z poprawą poziomu terminowości, nawet jeżeli odbywa się to pośrednio – np. poprzez skrócenie czasu realizacji zleceń, z którym terminowość jest ściśle skorelowana. Zakres zagadnień jest szeroki i obejmuje Just-In-Time, teorię ograniczeń TOC, szybkie przezbrojenia SMED, globalne utrzymanie ruchu TPM, mapowanie strumienia wartości VSM i inne. By jednak móc skutecznie zastosować któreś z dostępnych podejść czy narzędzi w zakresie terminowości, trzeba w pierwszej kolejności poprawnie określić przyczyny źródłową opóźnień.
Przyczyny źródłowe nieterminowości można podzielić na trzy grupy:
1) przyczyny związane z planowaniem – występują one w trakcie analizy planistycznej,
2) przyczyny związane ze sterowaniem produkcją – dotyczą niezgodności planu produkcji pochodzącego z harmonogramu z rzeczywistością, występują w trakcie trwania fazy produkcji,
3) przyczyny związane ze zdarzeniami nieplanowanymi i nieprzewidywalnymi – jak problemy technologiczne, opóźnienia dostaw. Przyczyny te mogą wystąpić w każdym momencie od momentu wpłynięcia zamówienia, aż do przykazania produktu do magazynu.
Artykuł zawiera 20000 znaków.
Źródło: Czasopismo Logistyka