Wózki jezdniowe a nowe przepisy o ich użytkowaniu

Odpowiedź eksperta: Poprzednie rozporządzenie miało wiele luk i powodowało sporo niejasności prawnych, przede wszystkim jeśli chodzi o kwalifikacje operatorów. W konsekwencji wielu operatorów użytkowało wózki nieadekwatnie do posiadanych uprawnień lub na podstawie nieważnych dokumentów. Przypomnijmy jak to wyglądało:

Do niedawna mieliśmy trzy możliwości uzyskania uprawnień do obsługi wózków jezdniowych: pierwsza, najbardziej oczywista, to Kwalifikacja WJO I, II lub III wydawana przez Urząd Dozoru Technicznego. Drugą możliwością były uprawnienia wewnętrzne wydawane przez pracodawcę na podstawie zaświadczenia o odbytym kursie na wózki jezdniowe, natomiast trzecią możliwością było uzyskanie książeczki operatora wystawianej przez Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego (IMBiGS). Jak widać było tego sporo i należało to uporządkować. Proces ten rozpoczął się już w 1 kwietnia 2017 r., kiedy weszło w życie rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 11 stycznia 2017 r., które przekazuje UDT-owi pełną odpowiedzialność za nadawanie uprawnień operatorom wózków jezdniowych ze zmiennym wysięgiem. W ten sposób mamy od 1 kwietna ubiegłego roku tylko dwie możliwości nadawania uprawnień do obsługi wózków jezdniowych, czyli nadawane przez UDT oraz zdobywane na drodze pisemnego zezwolenia. I właśnie z tym drugim sposobem związane są duże zmiany.

W nowym rozporządzeniu istotną rolę odegra rozróżnienie na wózki unoszące i podnośnikowe, ponieważ na wózki unoszące, czyli te, które podnoszą do 30 cm wystarczy posiadać dokumenty stwierdzające uprawnienia do kierowania pojazdami silnikowymi. Oczywiście by dopuścić taką osobę do pracy należy przeszkolić ją w ramach instruktażu stanowiskowego. Takie szkolenie wynika bezpośrednio z przepisów rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 180, poz. 1860 z późn. zm.) i dotyczy wszystkich urządzeń mechanicznych niezależnie od posiadanych uprawnień i zezwoleń. Jeśli osoba nie posiada powyższych uprawnień, wówczas musi zostać przeszkolona w zakresie obsługi danych wózków na podstawie programu nauczania wydanego przez UDT tak, jak to miało miejsce do tej pory, jednak podstawą do obsługi urządzenia będzie zaświadczenie o ukończeniu kursu. Tym samym nie będzie już wymogu wypisywania zezwoleń wewnętrznych, chyba, że będą to prace szczególnie niebezpieczne, zagrażające życiu i zdrowiu, wtedy pracownik będzie musiał zostać przeszkolony i otrzymać  pisemne polecenie wykonania pracy, tj.:

•    numer polecenia,
•    imię, nazwisko i stanowisko służbowe osób odpowiedzialnych za organizację oraz wykonanie pracy,
•    wskazanie zakresu i miejsca wykonania poleconych prac,
•    określenie warunków i środków ochronnych niezbędnych do zapewnienia bezpiecznego przygotowania i wykonania poleconych prac, w tym środków ochrony indywidualnej,
•    wyznaczenie terminu rozpoczęcia i zakończenia prac oraz przerw w ich wykonywaniu.

Drugą kategorią są wózki podnośnikowe, czyli te, które podnoszą powyżej 30 cm. Zgodnie z nowym rozporządzeniem, aby można było operować tymi wózkami, trzeba będzie mieć odpowiednie uprawnienia, wydane przez Urząd Dozoru Technicznego, które tym samym pozostaną jedyną formą nadawania uprawnień operatorom.  Mamy trzy kwalifikacje wydawane, przez UDT:

• III WJO - Wózki jezdniowe podnośnikowe prowadzone i zdalnie sterowane,
• II WJO - Wózki jezdniowe podnośnikowe z wyłączeniem specjalizowanych,
• I WJO - Wózki jezdniowe podnośnikowe, w tym specjalizowane z operatorem podnoszonym wraz z ładunkiem lub ze zmiennym wysięgiem.

Tak więc - jeśli posiadamy uprawnienia na wózki z kategorii WJO I to możemy obsługiwać wózki z kategorii WJO II oraz z kategorii WJO III. Przy wózku z kategorii WJO I należy zwrócić uwagę, że robiąc uprawnienia np. na wózki ze zmiennym wysięgiem nie możemy użytkować wózków podnoszących operatora wraz z ładunkiem i odwrotnie, więc by móc obsługiwać wszystkie wózki należy zrobić dwa razy kategorię WJO I na wózki z operatorem podnoszonym wraz z ładunkiem i te ze zmiennym wysięgiem.

Powyżej przedstawiłem najważniejsze implikacje wynikające z nowego rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem silnikowym, które nie dotyczy ustawy o dozorze technicznym, więc powoduje kilka komplikacji takich jak obowiązek zaświadczenia o przeszkoleniu operatora z bezpiecznej wymiany butli lub umiejscowienie wózka podnośnikowego prowadzonego w kwalifikacji WJO III, a jak wiemy - by go użytkować trzeba będzie mieć uprawnienia właściwe - co najmniej dla kwalifikacji WJO II. Jak sądzę za jakiś czas należy spodziewać się korekt w ustawie o dozorze technicznym.

Artykuł przygotowany przez Łukasza Chmielarza - Instruktora operatorów urządzeń transportu bliskiego.