Użyteczność systemów "szarych" w transporcie i logistyce

Dzięki zastosowaniu odpowiednich procedur pozwala na podstawie częściowo tylko znanej informacji generować, doszukiwać się, docierać i wyodrębniać dodatkową, dotychczas niejawną, użyteczną informację. Ułatwia to modelowanie i monitorowanie zachowania rzeczywistych systemów oraz opisywanie praw rządzących ich zmianami. Zauważmy przy tym, że rzeczywiste systemy charakteryzuje dostępność skąpej, niedoskonałej informacji. Dlatego też narzędzia teorii systemów szarych dostarczają środków umożliwiających modelowanie takich systemów.
Wewnętrznie złożony charakter systemów logistycznych i transportowych oraz uwarunkowania zewnętrzne, związane z wpływem procesów logistycznych i transportowych na otoczenie i wpływu otoczenia na nie sprawiają, że także w przypadku takich systemów występuje konieczność korzystania z informacji o ograniczonym, skąpym i niedoskonałym charakterze. W istocie systemy takie mają więc „szary” charakter, w sensie dostępnej informacji na ich temat i na temat oddziaływań otoczenia na nie i ich na otoczenie. Rozwiązanie zagadnień decyzyjnych związanych z takimi systemami można więc znacząco ułatwić dzięki zastosowaniu odpowiednich narzędzi teorii systemów szarych.
W artykule przedstawiono podstawy teorii systemów szarych i udostępniane przez nią użyteczne narzędzia. Zasygnalizowano również możliwości ich zastosowania do wspomagania rozwiązywania zagadnień decyzyjnych w logistyce i transporcie.

Charakter systemów „szarych”
Teoria systemów szarych dzieli dostępną informację na: „białą” - pewną, „czarną” - niepewną oraz „szarą” - o pośrednim charakterze. To właśnie uwzględnienie informacji o tak zróżnicowanym charakterze ułatwia modelowanie dowolnych systemów. Zasadnicza idea zastosowania teorii polega na pozyskaniu z dostępnej, niepewnej i niepełnej informacji, dodatkowej informacji o „białym” i „szarym” charakterze, odpowiednio kosztem informacji „szarej” i „czarnej”. Jest to równoznaczne z redukcją udziału informacji „czarnej” - niepewnej. Do odkrywania informacji służą operatory „wybielania” (ang. whitening).
Systemy „szare” są stosowane dla uwzględniania niedoskonałości dostępnej informacji. Zwróćmy przy tym uwagę na to, że w odróżnieniu od innych narzędzi służących podobnemu celowi, np. zbiorów rozmytych, niedoskonałość informacji jest uwzględniana w przypadku zbiorów rozmytych w zupełnie inny sposób. Zauważmy, że do zastosowania liczb rozmytych jest wymagane subiektywne określenie ich wewnętrznej (trapezowej, trójkątnej lub dzwonowej postaci). Założenia konkretnej postaci wewnętrznej nie wymaga się przy zastosowaniu systemów „szarych”. W ich przypadku wystarcza bowiem w zupełności określenie granic liczb. Ponieważ granice takie można bardziej precyzyjnie określić niż właściwą postać wewnętrzną liczb to zastosowanie liczb „szarych” wydaje się bardziej uzasadnione.

Artykuł zawiera 33950 znaków.

Źródło: Czasopismo Logistyka