Zarządzanie łańcuchem dostaw powinno uwzględniać podatki oraz cło

Pomimo oczywistych zalet tego rozwiązania, niewiele firm przy projektowaniu swojego łańcucha dostaw uwzględnia korzyści, jakie może przynieść wdrożenie optymalizacji podatkowych oraz celnych.  Może to być zaskakujące, szczególnie biorąc pod uwagę, iż niektóre z nich mogą zostać wprowadzone stosunkowo niedużym kosztem, a jednocześnie przekładać się na wymierne oszczędności już od momentu ich wprowadzenia.  Ponadto ich wprowadzenie pozwala na ograniczenie ryzyka, oraz dzięki zastosowaniu odpowiednich procedur celnych, pozwala przyspieszyć przepływ towarów, co również wymiernie przekłada się na obniżenie kosztów i wzrost efektywności całego łańcucha dostaw.

Nie tylko najniższa cena

Częstym błędem popełnianym przez firmy jest skupianie się wyłącznie na poszukiwaniu komponentów czy surowców o najniższej cenie nominalnej, bez uwzględnienia innych czynników mających wpływ ich ostateczny koszt po dotarciu do kraju. Niestety Nie zawsze jest to najbardziej racjonalne podejście. Często bowiem uwzględnienie korzyści jakie mogą płynąć z środków taryfowych lub preferencyjnych umów handlowych, które Unia Europejska podpisała z niektórymi państwami, może spowodować, że pomimo wyższej ceny wyjściowej, za towar dowieziony do miejsca docelowego zapłacimy mniej. Niejednokrotnie okazuje się, iż uwzględnienie samych tylko optymalizacji celnych, może przynieść wymierne oszczędności dla podmiotów importujących surowce lub komponenty używane do produkcji liczone w milionach złotych. Jest to szczególnie zauważalne w branżach takich jak automotive, w których łańcuchy dostaw są niezwykle złożone i obejmują wiele krajów, co przekłada się na ogromne wolumeny importu.

W związku z tym, że podatki pośrednie i zobowiązania celne są uzależnione od obrotu towarowego i charakteru transakcji (nie od generowanych przychodów), są one istotnym kosztem powstającym na każdym etapie łańcucha dostaw i wpływającym na cenę produktu końcowego, który w niektórych przypadkach można znacząco ograniczyć. Skuteczne zarządzanie łańcuchem dostaw prowadzi także do zwiększenia efektywności i bezpieczeństwa obrotu towarowego, a także może przyczynić się przyspieszenia samego obrotu i zmniejszenia ilości wymaganych formalności. Ponadto pomaga w ograniczeniu problemów związanych z uzyskiwaniem oraz z terminowym przepływem dokumentacji wymaganej do celów podatkowych i celnych. Korzyści te można osiągnąć m.in. poprzez wdrażanie efektywnych procedur i systemów zarządzania, które pozwalają na zautomatyzowanie rozliczeń podatkowych i celnych. Takie rozwiązania znacząco przyspieszają przepływ dokumentów oraz przez ograniczenie czynnika ludzkiego minimalizują ryzyko błędów i uchybień, które mogą okazać się bardzo kosztowne. Biorąc więc pod uwagę wszystkie potencjalne korzyści jakie można osiągnąć stosunkowo niedużym kosztem, gra zdecydowanie jest warta świeczki.

Ryzykowny obrót

Poza przepisami podatkowymi oraz celnymi istnieje szereg przepisów, które regulują obrót towarowy na wielu jego płaszczyznach mogących znaleźć zastosowanie przy przepływie towarów w ramach łańcuchów dostaw. Są to m.in. przepisy wynikające z prawa handlowego, ochrony zdrowia i życia ludzi, zwierząt czy roślin, prawa dewizowego jak również regulacje z zakresu ochrony rynku oraz wspólnej polityki rolnej. Każde z nich mogą generować dodatkowe obowiązki dla podmiotów dokonujących obrotu, których niespełnienie może wiązać się z dużym ryzykiem zarówno finansowym jak i nawet z ryzykiem odpowiedzialności karnej. Przykładem mogą być przepisy dotyczące towarów strategicznych, które nakładają bardzo surowe sankcje, łącznie z karami pozbawienia wolności na podmioty lub osoby dokonujące obrotu takimi towarami bez odpowiednich zezwoleń. Bagatelizowanie tych przepisów jest to o tyle ryzykowne, że obejmują one bardzo szeroki zakres towarów. Zdarza się, więc że producenci nie mają pojęcia, że powinni brać te regulacje pod uwagę planując swoje transakcje w ramach łańcucha dostaw. Mając na uwadze ryzyko, warto jest więc przeanalizować strukturę obrotu towarowego aby upewnić się, czy któreś z regulacji związanych z obrotem towarowym nie dotyczą nas bezpośrednio oraz w jaki sposób możemy zabezpieczyć się przed ryzykiem z nich wynikającym. Wymaga to jednak szeroko zakrojonej współpracy wielu komórek firmy oraz szczegółowej analizy przepisów regulujących obrót towarowy w każdym z krajów, który obejmuje nasz łańcuch dostaw.

Przepisy to nie wszystko

Przy planowaniu optymalizacji łańcucha dostaw nie należy jednak skupiać się tylko i wyłącznie na optymalizacjach podatkowych i celnych. Kluczowe jest bowiem spojrzenie na łańcuch dostaw, jak na jeden złożony proces. Ze względu na skomplikowanie i wzajemne powiązania pomiędzy poszczególnymi elementami łańcucha, optymalizacje wprowadzone na jednym z jego etapów, wywierają bezpośredni wpływ na pozostałe etapy i na funkcjonowanie łańcucha jako całości. W związku z tym, aby osiągnąć największe korzyści, wprowadzanie zmian wymaga koordynacji oraz dokładnego zaplanowania całego procesu przed rozpoczęciem ich wdrażania. Wprowadzenie optymalizacji podatkowych i celnych otworzyć możliwości wdrożenia dodatkowych usprawnień i eliminacji zbędnych procesów, które mogą bezpośrednio przyczynić się do wzrostu efektywności innych elementów łańcucha.

W związku z tym przy okazji wprowadzania optymalizacji podatkowych warto zastanowić się nad pójściem o krok dalej i reorganizacją łańcucha dostaw w taki sposób, aby był on jak najbardziej efektywny. Pomocne mogą okazać się tutaj m.in. techniki lean pozwalające na wyeliminowanie zbędnych procesów oraz usprawnienie pozostałych, a także narzędzia IT dedykowane do zarządzania łańcuchami dostaw. Ich zastosowanie pozwala na przeprowadzanie skomplikowanych symulacji uwzględniających wiele zmiennych oraz sprawdzanie ich wpływu na ostateczny kształt łańcucha bez ponoszenia zbędnych kosztów. Tym samym mogą być one doskonałym narzędziem do oceny potencjału i opłacalności wprowadzanych zmian.

Autorzy:

Michał Zwyrtek – Wicedyrektor w dziale prawno-podatkowym PwC
Piotr Kochanecki – Konsultant w dziale prawno-podatkowym PwC