Wykorzystanie metod klasyfikacji wzorcowej w predykcji zagrożenia finansowego przedsiębiorstw branży spedycyjnej

Choć teoria wskazuje na nieuchronność fazy schyłkowej, to etap upadłości przedsiębiorstwa można przesuwać w czasie, oddziaływać na jego przebieg oraz odpowiednio wcześnie mu zapobiegać. Upadłość prowadzi do weryfikacji efektywności działalności jednostki w gospodarce rynkowej, do lepszej alokacji zasobów "przenosząc" je z przedsiębiorstw nieefektywnych do firm dobrze funkcjonujących. Z drugiej zaś strony bankructwo każdej jednostki powoduje powstanie w gospodarce dodatkowych kosztów, które są ponoszone przez inne podmioty. Samo pogorszenie sytuacji finansowej jest procesem powolnym, a pierwsze jego symptomy można wykryć już z kilkuletnim wyprzedzeniem. Ostrzeganie o potencjalnym zagrożeniu bankructwem stwarza dla przedsiębiorstwa szansę podjęcia działań chroniących przed jego likwidacją. Badania w tym zakresie prowadzone są zasadniczo w dwóch kierunkach. Pierwszy dotyczy określenia symptomów upadłości. Mączyńska i Zawadzki wskazują, że najważniejsze z nich to obniżenie płynności, zmniejszenie rentowności oraz wyraźny spadek sprzedaży. Symptomy te można określić analizując sprawozdania finansowe. Badania Lennoxa pokazują, że istotną rolę odgrywają również czynniki jakościowe, takie jak: brak stabilności kadry kierowniczej czy też brak długookresowych planów działalności. Drugi kierunek badań dotyczy konstrukcji, rozwijania oraz walidacji ilościowych modeli predykcji upadłości jednostek. Pierwsze takie próby zapoczątkował w latach sześćdziesiątych dla gospodarki amerykańskiej Altman.

W Polsce do roku 1990 zjawisko upadłości przedsiębiorstwa nie występowało. Gospodarka centralnie planowana nie dopuszczała możliwości weryfikacji efektywności działania przedsiębiorstw, a na cykl życia jednostek oddziaływały przesłanki nieekonomiczne, często o politycznych charakterze. Dopiero okres transformacji wpłynął na proces alokacji zasobów, co przyczyniło się do fali bankructw. Ponieważ bankructwo przedsiębiorstw oraz zagrożenie upadłością związane są z otoczeniem, w którym funkcjonuje jednostka, celowym staje się budowanie modeli dla polskiej gospodarki z rozgraniczeniem na poszczególne branże. Wynika to z faktu, że specyfika poszczególnych działów gospodarki ma swoje odzwierciedlenie w wielkości składników majątkowych oraz rachunku zysków i strat.

Cel pracy i metoda badań
Celem przeprowadzonych badań było opracowanie modeli klasyfikacji wzorcowej, które mogą być wykorzystane do prognozowania bankructwa przedsiębiorstw z branży spedycyjnej. Modele te pozwalają na wyodrębnienie z licznej zbiorowości jednostek dobrych, cechujących się poprawnym standingiem finansowym, dobrą organizacją i sprawnym zarządzaniem oraz słabych, bez perspektywy przetrwania. Najpopularniejszym narzędziem stosowanym w prognozowaniu zagrożenia finansowego jest analiza dyskryminacyjna. Jako pierwszy w zadaniach klasyfikacji bankructwa zastosował ją Altman. (...)