Alokacja zasobów w sieci logistycznej

Ponieważ podstawowymi procesami tworzącymi użyteczność formy, miejsca i czasu są operacje produkcyjne oraz procesy logistyczne, stąd kooperacja w tych dwóch obszarach zadaniowych jest coraz bardziej istotna. W zależności od typu sieci tworzonej przez przedsiębiorstwa (klaster, sieci procesów, sieci projektowe) różne są relacje kształtowane pomiędzy uczestnikami sieci, a w związku z tym także różne problemy związane z koordynacją działań.
Jak zauważa S. Krawczyk (2011) potrzeby koordynacji zależą przede wszystkim od wielkości organizacji i zakresu wykonywanych zadań. Koordynacja procesów w tak różnych strukturach jak klastry i sieci biznesowe, wymaga więc różnych podejść organizacyjnych. W sieciach zawiązywanych dla potrzeb realizacji ściśle określonych projektów wyodrębnia się zespół pracowników złożony z przedstawicieli organizacji tworzących sieć, bardzo często tworząc w tym celu nie tylko grupę zadaniową ale także odrębną spółkę zajmującą się koordynacją projektu (joint venture - w przypadku dużych długookresowych projektów). W sieciach tworzonych dla potrzeb realizacji projektów, w których występuje nadrzędność jednego z podmiotów, funkcję koordynacji przejmuje ten podmiot (model koordynatora projektu). Odrębnie problem organizacji sieci przedstawia się w ekosystemach biznesowych (klastrach). W tym przypadku koordynacja procesów powierzona jest najczęściej niezależnej organizacji. Taki model biznesowy nazywany jest w literaturze modelem dyrygenta (lub orkiestratora). Ostatnim typem sieci są sieci biznesu utworzone z przedsiębiorstw kooperujących w drodze wytwarzania i dostarczania produktu do klienta. Ten przypadek sieci wymaga od jednej z organizacji, mającej najsilniejszą pozycję w sieci przejęcia zadań koordynowania procesów w sieci (model integratora sieci). W artykule rozważono problem alokacji zasobów produkcyjnych i logistycznych w sieci współpracujących przedsiębiorstw. W rozdziale 2 zidentyfikowano specyfikę problemu alokacji zasobów w klastrach wskazując jednocześnie na wybrane inicjatywy klastrowe w województwie śląskim. W rozdziale 3 przybliżono niektóre algorytmy alokacji zasobów w sieci współpracujących przedsiębiorstw, które przedyskutowano pod kątem możliwości usprawnienia koordynacji procesów w klastrach logistycznych. Artykuł jest próbą ujęcia koncepcji modelowej alokacji zasobów w sieci współpracujących przedsiębiorstw, tym samym uzupełnia koncepcje badań w ramach projektu badawczego własnego: „System informatyczny wspomagający sterowanie przepływami materiałów w sieci przedsiębiorstw na przykładzie wyrobów hutniczych”.

Przykłady i specyfika sieci logistycznych
Sieci biznesowe są różnie klasyfikowane w literaturze zarządzania. Jednym z istotniejszych podziałów sieci, kluczowym dla problemu rozważanego w artykule, jest wydzielenie sieci ze względu na miejsce w łańcuchu dostaw w którym tworzone są relacje sieciowe. W ten sposób wyodrębnia się sieci zaopatrzenia, sieci produkcyjne, sieci dystrybucji a także sieci tworzone poprzez współpracę usługodawców logistycznych – sieci logistyczne. Łańcuchy dostaw o bardzo rozbudowanych strukturach i złożonych relacjach na wszystkich szczeblach zwane są sieciami dostaw. Taki funkcyjny podział sieci pozwala prześledzić inicjatywy sieciowe pod względem sektorów przemysłowych. Stąd też w analizie kooperacji w tego typu sieciach często dyskutuje się problem aliansów strategicznych, a ostatnio także koopetycji, wskazując że przedsiębiorstwa tworzące sieć z jednej strony kooperują ze sobą ale tylko w ściśle wyznaczonych obszarach, poza tymi obszarami dalej są względem siebie konkurentami. Drugą z istotnych klasyfikacji proponują Hagel i Brown (2007) wskazując na sposób organizacji sieci jako istotne kryterium klasyfikacji. Według tego kryterium wskazują na sieci biznesowe (sieci procesów), które tworzone są poprzez inicjatywę określonych podmiotów gospodarczych mających silną pozycję na rynku. Takie podmioty przejmują często funkcję koordynacji procesów ale jednocześnie opracowują kryteria doboru podmiotów do sieci, a także podejmują decyzję o nawiązaniu współpracy z konkretnymi przedsiębiorstwami. Tego typu sieci zorientowane są na cele biznesowe a nadrzędnym celem jest zaspokojenie potrzeb klientów. Drugi typ sieci według tej klasyfikacji to ekosystemy biznesowe (klastry). Inicjatywa stworzenia klastra w danym obszarze powstaje najczęściej na poziomie regionu i w tego typu system włączone są nie tylko przedsiębiorstwa, ale także organizacje samorządowe, urzędy miasta, uczelnie wyższe, jednostki naukowo – badawcze. Klastry zwane także gronami, dystryktami przemysłowymi, sieciami innowacji mogą być rozumiane jako przestrzenna koncentracja przedsiębiorstw, instytucji i organizacji wzajemnie powiązanych rozbudowaną siecią relacji o formalnym, jak i nieformalnym charakterze, opartych na wspólnej trajektorii rozwoju (np. technologicznej, wspólnych rynkach docelowych) jednocześnie konkurujących i kooperujących w pewnych aspektach działania. Nadrzędnym celem takiej sieci jest transfer wiedzy i technologii. (...)