Inteligentna sieć a rozwój funkcji logistyczno - dystrybucyjnej w polskiej energetyce - cz. 2
- Cezary Tomasz Szyjko
- Kategoria: E-gospodarka
Inteligentna sieć a rozwój funkcji logistyczno - dystrybucyjnej w polskiej energetyce - cz. 1
Adekwatne narzędzia i technologie
Aktualnie rozpoczęły się prace nad opracowaniem rozwiązań prawnych, które stworzą warunki do sukcesywnego wdrażania inteligentnego opomiarowania. Równolegle toczą się prace PSE Operator, których celem jest określenie globalnych korzyści wdrożenia inteligentnego opomiarowania oraz opracowanie optymalnego modelu wdrażania takich systemów. Trwają również przygotowania do realizacji projektu obsługiwanego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej "Inteligentne sieci energetyczne", który będzie stanowił instrument finansowy, służący wdrożeniu najnowocześniejszych rozwiązań sieciowych podnoszących efektywność energetyczną w skali całego kraju. Rewolucję technologiczną, ale również światopoglądową, ilustruje "kręgosłup" zaproponowany przez T. Kowalaka, dyrektora Departamentu Taryf, URE (rysunek 3).
Rysunek 3 prezentuje 2 sieci, na których zawieszone są różne urządzenia. System charakteryzuje otwarcie na źródła rozproszone, a liczniki to bardziej centra komunikacji niż elektroniczni inkasenci. Sieć dystrybucyjna musi być wyposażona w systemy pomostowe, i to nie tylko liczniki, ale również sensory. Dynamiczne zarządzanie takimi sieciami przesyłowymi i dystrybucyjnymi (rysunek 4) umożliwia technologia określana ogólnie jako Smart Grid (z ang. "inteligentna sieć"), której podstawę stanowią punkty pomiarowe i kontrolne (liczniki, wyłączniki, przełączniki, rejestratory) rozmieszczone na wielu węzłach i łączach. Inteligentne sieci energetyczne to kompleksowe rozwiązania energetyczne, pozwalające na łączenie, wzajemną komunikację i optymalne sterowanie rozproszonymi dotychczas elementami infrastruktury energetycznej - po stronie producentów jak i odbiorców energii - która umożliwia wzajemną wymianę i analizę informacji, a w efekcie optymalizowanie zużycia energii (cieplnej, elektrycznej) lub na przykład dystrybucji gazu. Aby sieć energetyczna stała się bardziej "inteligentna", przedsiębiorstwo energetyczne inwestuje w rozwiązania oferowane przez różnych producentów, takie jak automatyzacja podstacji (Substation Automation - SA), automatyzacja dystrybucji (Distribution Automation - DA), inteligentne liczniki (Smart Metering), zarządzanie stroną popytową (Demand Side Management - DSN), zarządzanie zasobami energii odnawialnej (Renewable Energy Resource Management) i tym podobne.
Przedsiębiorstwo energetyczne, w szczególności operator sieci dystrybucyjnej lub systemu dystrybucyjnego, może zastosować różne narzędzia i technologie, aby poprawić ogólną jakość usług energetycznych poprzez odpowiednie zarządzanie na przykład stratami technicznymi lub rozproszonym wytwarzaniem energii. Przykładem są narzędzia teleinformatyczne automatyzujące kontrolę przepływów energii oraz przywracanie sprawności sieci energetycznej po awarii (wynikającej na przykład z przeciążenia, przerwania przewodów, awarii transformatorów lub zakłóceń spowodowanych wyładowaniami atmosferycznymi) w sposób minimalizujący przerwy w dostawie prądu.
Za pierwszy krok w kierunku sieci Smart Grid uważane jest często wdrożenie inteligentnych liczników i zaawansowanej infrastruktury pomiarowej (Advanced Metering Infrastructure - AMI). Tematem numer jeden na ustach całej branży elektroenergetycznej w Polsce jest Smart Metering, czyli system inteligentnego opomiarowania. Umożliwia on operatorom energetycznym pomiary jakości energii na zewnętrznych obszarach sieci, co z kolei ułatwia przewidywanie zapotrzebowania na energię z dużą dokładnością czasową i geograficzną, zarządzanie rozproszonym wytwarzaniem energii odnawialnej (słonecznej lub wiatrowej) oraz weryfikację statusu operacyjnego sieci poprzez wysyłanie zapytań do liczników ("pingowanie"). Pozwala również reagować na zmiany zapotrzebowania tam, gdzie w okresach szczytu ogranicza się jej pobór lub wyłącza urządzenia. Inteligentne liczniki umożliwiają mierzenie zużycia prądu, napięcia i mocy w różnych obszarach sieci (u odbiorców prywatnych, przemysłowych i komercyjnych oraz na podstacjach) i w różnych celach (ustalania taryf, optymalizacji popytu itp.). Inteligentne liczniki domowe mają wiele zastosowań: odczyt zużycia, emisji CO2, taryfy itp.
Inteligentne liczniki można również rozpatrywać w kontekście sprawności energetycznej, ponieważ różni gracze, na przykład detaliczni dostawcy energii, operatorzy telekomunikacyjni, przygotowują lub już oferują swoim klientom usługi dotyczące energii elektrycznej (na przykład wizualizacje, raporty, analizy, doradztwo itp.) z wykorzystaniem danych gromadzonych za pomocą między innymi takich liczników. Zwykle rola operatora sieci dystrybucyjnej polega na gromadzeniu w czasie rzeczywistym dokładnych i aktualnych danych pomiarowych oraz udostępnianiu ich różnym podmiotom. Ponadto, niektórzy detaliczni dostawcy energii instalują w domach dodatkowe liczniki w celu gromadzenia i przechowywania danych niezależnie od operatora sieci dystrybucji.
Artykuł pochodzi z czasopisma "Logistyka" 5/2011.