Ocena osiągniętych efektów w zakresie zrównoważenia rozwoju transportu ładunków w USA i UE w latach 1980-2010 - cz. 1

Dynamicznie w okresie ostatnich 25 lat zwiększał się w USA udział transportu drogowego, kolejowego i lotniczego - w pierwszym przypadku prawie trzykrotnie (tabela 1 i tabela 2). Przewozy drogowe zwiększały się szybciej niż kolejowe, jednak pod względem wielkości przewozów kolej nadal - i to znacznie - wyprzedza transport samochodowy. Charakterystyczny jest także wzrost udziału transportu lotniczego, jednego z bardziej dynamicznych wśród największych państw świata.
Przeciwna tendencja charakteryzuje natomiast transport morski i wodny śródlądowy. Obie gałęzie zmniejszyły udział w przewozach, i to nie tylko wobec innych środków transportu, ale - w obu przypadkach - o jedną trzecią zmniejszyła się wielkość przewozów.
Jest jednak szansa na zmianę tej sytuacji, bowiem do 2015 roku mają być wybudowane nowe śluzy na Kanale Panamskim, co znacznie ułatwi żeglugę. Przewiduje się, że więcej statków z Azji - dotychczas dopływających do portów na Zachodnim Wybrzeżu - będzie zawijać do Baltimore, Hampton Road i Wilmington. Dynamikę pracy przewozowej wykonanej środkami poszczególnych gałęzi transportu w Stanach Zjednoczonych przedstawiono na rysunku 1.

Nowa administracja amerykańska, z Prezydentem Barack'iem Obamą na czele, deklaruje zainteresowanie problemami transportu i ekologią. Wyrazem tego jest utworzenie specjalnej koalicji powołanej w celu promowania proekologicznej polityki transportowej. W jej skład wchodzą: The American Public Transportation Association, The American Short Line and Regional Railroad Association, Amtrak, Association of American Railroads, Building America's Future, National Association of Railroad Passengers, The Natural Resources Defense Council, The Railway Supply Institute, The States for Passenger Rail Coalition oraz The Surface Transportation Policy Partnership. Zdaniem jej twórców, kolej jest w stanie rozwiązać wiele problemów transportowych, zarówno ekologicznych jak i ekonomicznych. Ogólną wielkość przewiezionych w ostatniej dekadzie w USA ładunków (w tkm) zaprezentowano w postaci wykresu krzywej wielomianu na rysunku 2.
Krzywa wielomianu stanowi dość dokładne odzwierciedlenie kształtowania się procesów gospodarczych. W pierwszym etapie analizowanego okresu (1990 - 1997) wzrost produkcji spowodował zwiększenie przewozów, a spowolnienie w latach 1998 - 2001 rozwoju gospodarczego miało wpływ na zmniejszenie się ich wielkości. Malejąca tendencja w transporcie trwała do roku 2001. W latach 2002 - 2006 wraz ze wzrostem gospodarczym ponownie nastąpił wzrost przewozów mierzonych wielkością wykonanej pracy przewozowej. W latach 2006 - 2010 krzywa wielomianu (obrazująca przewozy w mld tkm) - przy niewielkich odchyleniach in minus i in plus - przebiegała na wyrównanym poziomie. Wyniki analizy porównawczej PKB i pracy przewozowej w Stanach Zjednoczonych stanowią klasyczny przykład związków transportu z gospodarką.

Artykuł pochodzi z czasopisma "Logistyka" 6/2011.