Modele referencyjne wybranych mechanizmów koordynacji działań w łańcuchu dostaw
- Katarzyna Grzybowska
- Kategoria: Logistyka
Koordynacja działań w systemach złożonych, jak łańcuchy i sieci dostaw, nabiera istotnego znaczenia. Łańcuch dostaw to zbiór powiązanych ze sobą biznesowo przedsiębiorstw, które tworzą metastrukturę o charakterze systemowym, w której elementy (przedsiębiorstwa) pozostają w stanie silnych interakcji. Przebiegają one między elementami należącymi do różnych i często niedopasowanych organizacji. Taki system rozumieć można jako system wieloagentowy (składający się z wielu aktorów o dużej różnorodności). Stąd potrzeba działań polegających na koordynacji działań.
Jak zauważają K. Wilber, L. Skyttner, Cz. Cempel systemowy obraz świata wskazuje, że "systemy we wszechświecie są hierarchicznie zorganizowane, tworzą hierarchie, co więcej na każdym nowym poziomie ewolucyjnym wyłania się nowa nie istniejąca przedtem właściwość". Tak tworzone systemy złożone wprowadzają, opracowaną i stosowaną głównie w odniesieniu do Unii Europejskiej i jej integracji, koncepcję zarządzania wielopoziomowego. Między innymi chodzi o umiejętne łączenie organizacyjne przedsiębiorstw z sieciowością tworzonych struktur, w jakich funkcjonują przedsiębiorstwa. Zarządzanie wielopoziomowe (Multi-Level Governance - MLG) pozwala uzgodnić priorytety zarządzania na wszystkich szczeblach, przez co możliwe staje się podporządkowanie strategii zarządzania wspólnemu celowi, z zachowaniem celów indywidualnych. Koncepcja ta uwzględnia:
- wielość aktorów - utrzymują własną suwerenność, są względnie autonomiczni i jednocześnie silnie wzajemnie powiązani zależnościami,
- organizację - opartą na rozproszeniu i rozdzieleniu ośrodków kierowniczych (koordynacyjnych),
- zdolność do współzarządzania - poprzez ciągłe poszukiwanie porozumienia i konsensusu między powiązanymi ze sobą przedsiębiorstwami.
Celem pracy jest prezentacja modelu referencyjnego jednego z mechanizmów koordynacji działań w systemach złożonych. Jest to mechanizm nazwany "budowa struktur przy pomocy agenta".
Koordynacja
Według H. Fayola koordynowanie oznacza łączenie, jednoczenie i harmonizowanie wszystkich czynności i wszystkich wysiłków. Stoner i Wankel stwierdzają, że koordynacja jest "procesem integrowania zadań i działalności odrębnych jednostek organizacji w celu sprawnego osiągania jej celów". Zieleniewski traktuje koordynację jako "syntetyczną dyrektywę sprawnego działania" i zaleca koordynowanie poszczególnych elementów działania pod względem zarówno ilościowym, jak i czasowym. Natomiast K. Adamiecki zauważa, że w działaniu zespołowym (systemy złożone charakteryzują się między innymi działaniem zespołowym) skutek użyteczny całości jest zależny od właściwej koordynacji czynności przedmiotów kierowanych w czasie i przestrzeni. Pomimo, że prezentowane odniesienia do pojęcia "koordynacja" dotyczą klasyków zarządzania, nie tracą one na znaczeniu i wartości.
Można stwierdzić, że koordynacja jest to współdziałanie podmiotów, które:
(1) zostało ukierunkowane na osiąganie wyznaczonych, wspólnych celów,
(2) polega na systematyzacji, uporządkowaniu oraz uzgadnianiu procesów i różnych komponentów systemu,
(3) przebiega w ustalonym czasie,
(4) wpływa na zachowanie współdziałających podmiotów.
Skoordynowane działania są tak ułożone, by sobie wzajem nie przeszkadzały.
Modele referencyjne
Do zapisu modeli wykorzystuje się język modelowania. Dwa podstawowe elementy języka modelowania to jego składnia (notacja) i semantyka. Składnia języka określa, jakie oznaczenia (elementy składniowe) wolno stosować i w jaki sposób wolno je ze sobą łączyć; semantyka - jak należy interpretować przyjęte oznaczenia i tworzone z nich konstrukcje składniowe (wyrażenia języka).
Metodykę modelowania referencyjnego można zastosować do zaprezentowania (współ)działania złożonych systemów. Opracowane modele referencyjne w takim przypadku służą do przedstawiania koncepcji i realizacji systemów złożonych. Stanowią odwzorowany obraz procesów w nich zachodzących. Model referencyjny może stanowić punkt wyjścia do modelowania docelowych procesów gospodarczych w organizacji. Możliwe jest opracowanie modeli referencyjnych mechanizmów koordynacji działań w systemach złożonych. W artykule model referencyjny rozumiany jest jako sposób postępowania.
Artykuł zawiera 9160 znaków.
Źródło: Czasopismo Logistyka