Przeniesienie jako jedna z metod postępowania wobec ryzyka pojawiającego się w relacjach dostawca-odbiorca na rynku przedsiębiorstw
- Wieteska Grażyna
- Kategoria: Logistyka
Wzrastające wymagania klienta determinują kierownictwo firm do doskonalenia procesów wytwarzania i dostarczania produktów, nie tylko z perspektywy czynności wykonywanych wewnątrz pojedynczej jednostki gospodarczej, ale również łańcucha dostaw, którego jest ona uczestnikiem. Szczególny nacisk kładziony jest na zmniejszanie marnotrawstwa, redukowanie liczby pojawiających się zakłóceń, eliminowanie opóźnień, gwarantowanie jakości dostaw (jakości technicznej towaru, zgodnej ze specyfikacją, odpowiedniej ilości towaru, zgodnej z zamówieniem klienta) oraz zwiększanie elastyczności w odpowiadaniu na zmieniające się wymagania rynku. Zapewnienie skuteczności tych działań warunkowane jest dziś zdolnością przedsiębiorstw do kompleksowego spojrzenia na funkcjonującą w zmiennym otoczeniu firmę, ze szczególnym uwzględnieniem jej relacji z dostawcami i odbiorcami, zwłaszcza pierwszego rzędu.
Globalna gospodarka, oddawanie procesów w outsourcing, powstawanie skomplikowanych sieci dostaw, w których ogniwa powiązane są licznymi zależnościami, ciągłe wahania popytu, a także tendencje do obniżania poziomów zapasów, stanowią dla wielu firm źródło dużej niepewności. Wyzwaniem jest jej opisanie oraz skwantyfikowanie tak, aby można nią było racjonalnie zarządzać. Ryzyko niemierzalne, którym jest niepewność stanowi, zwłaszcza dla firm działających w warunkach globalnych, wieloaspektowe i nie zawsze gruntownie rozpoznane zagadnienie. Rozważając kwestie utrzymania ciągłości procesów zachodzących w relacjach dostawca - odbiorca, niepewność przedsiębiorstwa niejednokrotnie wynika z ryzyka obecnego u partnerów gospodarczych, którego nie jest w stanie w pełni kontrolować.
Coraz częściej implementowanym procesem, mającym na celu zwiększenie niezawodności i bezpieczeństwa prowadzonych przez organizacje działań, jest zarządzanie ryzykiem. Proces ten najczęściej kojarzony jest z problematyką bezpieczeństwa i higieny pracy, a wynika to z konieczności przeprowadzania przez firmy oceny ryzyka zawodowego pracowników, czego wymagają przepisy prawne. Adaptuje się go jednak także do innych obszarów przedsiębiorstwa, takich jak zakupy czy produkcja, z myślą o zwiększaniu skuteczności organizacji w realizowaniu planów i osiąganiu zdefiniowanych przez nią celów. Koncepcja zarządzania ryzykiem w przedsiębiorstwie rozwinęła się w połowie XX wieku i obejmowała przede wszystkim ochronę ubezpieczeniową. Oznacza to, iż przedsiębiorstwa koncentrowały się głównie na konieczności identyfikowania zakłóceń, od których skutków można było się ubezpieczyć. Tego typu działania zalicza się dzisiaj do metod przenoszenia (inaczej transferu) ryzyka. Mimo upływu czasu, ochrona ubezpieczeniowa oraz inne sposoby transferowania ryzyka są nadal jednymi z najczęściej stosowanych działań w ramach zapewniania bezpieczeństwa procesów w przedsiębiorstwie. Między innymi dlatego zagadnienie to wymaga nieustannych rozważań. Celem artykułu jest wyjaśnienie zasady funkcjonowania metody przenoszenia na tle innych metod postępowania wobec oszacowanego ryzyka, wskazanie podstawowych rodzajów transferu oraz próba odpowiedzenia na pytanie, czy rzeczywiście ogranicza on wielkość ryzyka, a także jakie problemy podczas jego stosowania należy dostrzegać.
Istota transferu i sposoby przeniesienia ryzyka
Zarządzanie ryzykiem ujmowane jest najczęściej w postaci procesu składającego się z kilku faz. Po przeprowadzeniu oceny ryzyka kolejnym etapem jest ograniczanie jego poziomu, który na podstawie przyjętych przez firmę kryteriów nie mógł zostać przez nią zaakceptowany. Ryzyko nieakceptowalne dotyczy tych zakłóceń, których prawdopodobieństwo wystąpienia oraz skutki z nim związane nie mogą zostać przez przedsiębiorstwo zatwierdzone jako dopuszczalne. Obszary, które wymagają natychmiastowych działań, obarczone są szczególnie wysokim ryzykiem. Najczęściej oznacza to, iż prawdopodobieństwo zrealizowania się zdarzenia niepożądanego jest zbyt duże, a wielkość potencjalnych strat z tym związanych zbyt znacząca dla organizacji.
Transfer stanowi powszechną metodę radzenia sobie z ryzykiem, które nie może zostać przez firmę w całości zaakceptowane. Polega on na przeniesieniu przez organizację skutków zdarzeń niepożądanych (zwłaszcza konsekwencji finansowych) na inny podmiot. Najczęściej, podmiotami tymi są bezpośredni kontrahenci oraz zakłady ubezpieczeniowe. Najbardziej powszechnym sposobem transferu jest korzystanie z ochrony ubezpieczeniowej. Wówczas, za opłatą odpowiedniej składki, ubezpieczyciel obliguje się do poniesienia odpowiedzialności finansowej za szkodę, która może wystąpić w przyszłości u ubezpieczającego się. Zakłady ubezpieczeniowe oferują standardowe ubezpieczenia, niemniej pojawiają się także w ich ofertach inne produkty, stanowiące odpowiedź na wzrastającą niepewność otoczenia biznesu. Nowe produkty, z punktu widzenia ciągłości procesów przepływu w łańcuchu dostaw, stanowią ubezpieczenia obejmujące, na przykład ryzyko utraty dostawcy, zaprzestanie dostarczania wyrobów, czy zakłócenia związane z dostarczaniem usług. Tutaj zakłady ubezpieczeń wymagają od swoich klientów doskonałej znajomości kontrahentów oraz ryzyka, którego są źródłem, a także sporządzania planów awaryjnych.
Artykuł pochodzi z czasopisma "Logistyka" 2/2011.