Bezpieczeństwo logistyki powietrznej - przykład antyterrorystycznej ochrony terminali i magazynów cargo w międzynarodowym porcie lotniczym

Sytuacja ta wymusiła na zarządzających międzynarodowymi portami lotniczymi, w oparciu o które odbywa się transport ładunków i przesyłek, budowę oraz stałe podnoszenie sprawności funkcjonowania znajdującej się na ich terenie infrastruktury cargo. Konieczność tego typu działań występuje również i w naszym kraju, szczególnie w kontekście przewidywanego wzrostu wykorzystania transportu powietrznego przez takie potęgi handlowo - gospodarcze, jak Chiny i Indie.
Obecnie na terenie naszego kraju funkcjonuje 12 międzynarodowych portów lotniczych. Głównym z nich jest port lotniczy w Warszawie - Okęciu, z największym w Polsce, działającym 24 godziny na dobę terminalem cargo. Terminale i magazyny cargo, będące częścią międzynarodowych portów lotniczych, są odpowiednikami terminali pasażerskich z tą zasadniczą różnicą, że korzystają z nich "pasażerowie" innej kategorii, a mianowicie ładunki, przesyłki oraz poczta. Natomiast podstawowymi celami funkcjonowania tych obiektów są magazynowanie i przygotowywanie frachtu oraz poczty do dalszego transportu wykonywanego drogą powietrzną.

Lotniskowa infrastruktura cargo składa się zasadniczo z dwóch części: zewnętrznej i wewnętrznej. W skład części zewnętrznej wchodzą między innymi powierzchnie manewrowo-parkingowe, na których operują środki transportu kołowego, a także rampy wyładowczo-załadowcze i magazyny zewnętrzne. Przemieszczanie ładunków i przesyłek w tej części odbywa się przy użyciu specjalistycznego sprzętu rozładunkowo-przeładunkowego, obsługiwanego przez profesjonalnie przeszkolonych pracowników portu lotniczego lub firm spedycyjnych. W części wewnętrznej odbywa się przewóz właściwie odprawionych ładunków, przesyłek i poczty z wewnętrznych magazynów cargo na pokłady statków powietrznych i odwrotnie. Zadania te realizowane są przy użyciu różnego typu kontenerów, wózków widłowych oraz innego rodzaju pojazdów kołowych, a także przyczep. W części biurowo-administracyjnej terminalu cargo znajdują się pomieszczenia, w których swoje zadania służbowe i pracownicze wykonują między innymi pracownicy portu lotniczego, w tym Służby Ochrony Lotniska oraz firm spedycyjnych i transportowych, a także pomieszczenia służb i inspekcji państwowych, takich jak Straż Graniczna (SG), Służba Celna, czy Graniczny Inspektorat Weterynarii. Niestety, ze względu na rolę jaką odgrywają porty lotnicze, w tym w ramach międzynarodowego cywilnego i wojskowego transportu powietrznego, stały się one wręcz klasycznym celem działań o charakterze asymetrycznym, w tym tych prowadzonych w formie terrorystycznych zamachów bombowych. Natomiast zapewnienie im ochrony - jednym z priorytetowych zadań różnego rodzaju instytucji i służb państwowych.

Dotychczas najtragiczniejszą akcją o charakterze terrorystycznym, która rozpoczęła nową erę w stosunkach międzynarodowych, w tym doprowadziła do dwóch największych w ostatnim czasie operacji militarnych oraz gigantycznych strat również w sferze gospodarki, handlu i biznesu, były przeprowadzone przy użyciu komponentu lotnictwa cywilnego ataki 11 września 2001 roku na obiekty znajdujące się na terytorium Stanów Zjednoczonych. Ta zbrodnia doprowadziła również do nowych jakościowo form antyterrorystycznej ochrony międzynarodowych portów lotniczych, w tym wchodzącej w ich skład infrastruktury cargo. Analizując współczesne zagrożenia o charakterze terrorystycznym, grożące procesom właściwym logistyce powietrznej, przebiegającym tak w sferze komercyjnej jak i niekomercyjnej, ochrona wykorzystywanych do ich celów terminali i magazynów cargo w portach lotniczych bezwzględnie wymusiła konieczność zastosowania podejścia systemowego. W ramach tego podejścia podstawowym zadaniem jest określenie charakteru zagrożeń, które mogą godzić w swobodę i sprawność funkcjonowania lotniskowej infrastruktury cargo. Aktualnie, jeśli chodzi o zagrożenia wynikające z zamierzonego ukierunkowanego na destrukcyjne efekty działania ludzkiego, można przyjąć, iż podstawowym jest terroryzm islamski.
W przypadku Polski jest kilka źródeł generujących zagrożenie terrorystyczne dla międzynarodowego lotnictwa cywilnego, w tym dla logistyki powietrznej. Prawdopodobnie podstawowym jest zaangażowanie naszego kraju w działania międzynarodowej koalicji antyterrorystycznej, w tym udział Sił Zbrojnych RP (SZ RP) u boku Stanów Zjednoczonych w operacjach militarnych w Iraku i Afganistanie.

Artykuł pochodzi z czasopisma "Logistyka" 2/2011.