Bezpieczeństwo i zabezpieczenia w transporcie intermodalnym - polskie aspekty

Sieć tematyczna SIT (Safe and Secure Intermodal Transport) jest międzynarodowym forum kooperacji i wymiany informacji w zakresie bezpieczeństwa i zabezpieczeń w intermodalnym transporcie ładunków. Inicjatywa ta jest odpowiedzią na występujące zapotrzebowanie na harmonizację w dziedzinie standardów bezpieczeństwa i zabezpieczeń w skali międzynarodowej, jak również bezproblemową wymianę informacji w środowisku różnych rodzajów transportu oraz pomiędzy uczestnikami łańcucha dostaw. W obszarze zainteresowań sieci tematycznej SIT pozostaje transport: drogowy, kolejowy i wodny.

Prace Komisji Europejskiej koncentrują się szczególnie na strategii ożywienia przewozów intermodalnych przy udziale kolei, ponieważ transport towarów drogami wyczerpał możliwości rozwoju, a koszty społeczne (tzw. koszty zewnętrzne) są zbyt wysokie.
Transport kolejowy jest najbezpieczniejszą i najbardziej ekologiczną formą przewozu towarów. Przewiduje się, że po rozszerzeniu Unii Europejskiej, w wyniku swobodnego przepływu towarów, nastąpi wzrost przewozów ładunków koleją, szczególnie na linii wschód-zachód. Nie bez znaczenia pozostanie sąsiedztwo Rosji, której gospodarka rozwija się w szybkim tempie. Przewiduje się uaktywnienie magistrali transsyberyjskiej dla przewozów towarów z Korei, Chin i innych krajów Dalekiego Wschodu do UE, w tym również towarów niebezpiecznych.

Pozwoli to jeszcze lepiej wykorzystać położenie Polski na przecięciu głównych korytarzy transportowych wschód-zachód i północ-południe. Ożywienie gospodarcze w Polsce oraz rosnąca wymiana handlowa z krajami UE oznaczają wzrost zapotrzebowania na surowce ze Wschodu, a te z powodzeniem mogą być przewożone transportem intermodalnym. Niewątpliwie wzrośnie też atrakcyjność tzw. linii hutniczej szerokotorowej (LHS), której polski 400-kilometrowy odcinek biegnie od granicy z Ukrainą (Hrubieszów) na Śląsk (do Sławkowa). Przewidywany wzrost przewozów transportem intermodalnym oznacza również wzrost zagrożeń przewożonych ładunków, które powinny być odpowiednio zabezpieczone, bowiem kradzież towarów w ruchu tranzytowym jest narastającym problemem dla europejskiego przemysłu i społeczeństwa. W przybliżeniu określa się, że około kilku miliardów EUR wartości ładunku jest kradzione na całym świecie, z czego duża część w Europie. Szacuje się, że około 85% wszystkich przypadków odnotowanych w sektorze zaawansowanych technologii dotyczy kradzieży i "zagubienia w tranzycie”. Dodatkowo w ostatnich latach nastąpił ok. 60% wzrost porwań ciężarówek. Kradzieże te, będące często akcjami międzynarodowych grup przestępczych, stają się coraz bardziej agresywne. System transportowy jest też często wykorzystywany do nielegalnego przewozu towarów i osób wewnątrz i w tranzycie przez Unię Europejską.

Każdego roku przemysł europejski traci miliardy euro na skutek przestępstw kryminalnych wewnątrz, w ramach lub w związku z łańcuchem transportowym. Każde zdarzenie kryminalne nie jest tylko bezpośrednim kosztem dla przemysłu (koszt przesyłki, utrata wpływów ze sprzedaży, niezadowolenie odbiorcy), bowiem dochód z tych czynów jest wykorzystywany do opracowywania nowych metod postępowania, napędzając spiralę przestępczości.  Występuje także zwiększone zagrożenie terroryzmem, jak np.: możliwe przekazanie broni masowego rażenia lub porwanie i rozbicie środka transportu użytego jako broń.

Aby zwiększyć poziom zabezpieczeń całego łańcucha transportowego, sieć tematyczna SIT proponuje:

• zabezpieczanie kluczowych elementów infrastruktury transportowej,
• akredytację bezpiecznych dostawców usług transportowych,
• dostarczanie wyprzedzającej informacji na temat przesyłek,
• zapewnienie właściwego funkcjonowania systemu poprzez koordynację wysiłków,
• zabezpieczenie blokad dla pojemników transportowych.

W następstwie ataku na World Trade Center 11 września 2001 roku Unia Europejska podjęła akcje wprowadzające zabezpieczenia w transporcie w Europie. Standardy zabezpieczeń w transporcie lotniczym i morskim zostały przeniesione z USA i Wspólnota pracuje obecnie razem z międzynarodowymi organizacjami, takimi jak: IMO, ILO i ICAO nad polepszeniem bezpieczeństwa transportu. Wspólnota Europejska ustanowiła wspólne zasady dotyczące m.in. zabezpieczenia lotnictwa cywilnego, takie jak: kontrola dostępu do ważnych obszarów lotniska i samolotu oraz monitoring pasażerów i bagaży, trening i kontrola technicznych zabezpieczeń (np. wzmocnienie drzwi do kabiny pilota). Wspólne zasady dotyczące zabezpieczenia lotnictwa cywilnego zostały ustanowione w Dyrektywie 2320/2002.

Cały artykuł w formacie PDF.