Możliwości zastąpienia relacji trade-off relacją trade-up w logistyce i produkcji - cz. 1

Trade-offs bardzo często związane są z różnego rodzaju zapasami, co wynika z tego, że zapasy znajdują się na styku różnych elementów systemów, a konflikty kosztowe pojawiają się właśnie w miejscach stykania się różnych sfer działalności gospodarczej, choć nie tylko.

Typowym przykładem trade-off jest ustalenie wielkości partii zakupu i, co za tym idzie, częstotliwość zakupu. Trade-off w odniesieniu do tego problemu polega na tym, że zmniejszenie wielkości partii zakupu powoduje co prawda obniżenie kosztów zapasów zaopatrzeniowych, ale zwiększa równie ż koszty transportu (z uwagi na częste przewozy w małych ilościach), ilość zamówień handlowych (konieczność częstszego składania zamówień) i zakupów (przy mniejszych partiach koszty zakupu są zazwyczaj większe ze względu na wyższe ceny). Tego typu relacji jest w systemie logistycznym dużo. Mogą to być przykładowo ustępstwa kosztowe związane z ilością magazynów w sferze dystrybucji (między kosztami utrzymania zapasów wyrobów gotowych i kosztami transportu), z wielkością partii produkcyjnej (między kosztami produkcji a kosztami utrzymania zapasów wyrobów gotowych itd.). Ogólna idea w każdym przypadku jest podobna, a różnice polegają na sile tych zależności (konfliktów kosztowych), kierunku i ilości czynników, które należy wziąć pod uwagę. W celu rozwiązywania problemów optymalizacyjnych stosuje się różne metody, niekiedy formuły matematyczne. Trade-off to także relacja "coś za coś" między kosztami a szeroko pojętą jakością, która ujmuje nie tylko jakość samych produktów, ale równie ż jakość dostarczania tych produktów (poziom logistycznej obsługi klienta). Oferowanie wyższego poziomu logistycznej obsługi klienta często wiąże się przecież ze zwiększaniem kosztów, np. transportu i/lub utrzymania zapasów wyrobów gotowych. Podobnie zwiększanie jakości produktu wiąże się często z wyższymi kosztami ponoszonymi, np. na zakup lepszej jakości surowców, na kontrolę itp. Takich przykładów można podać wiele. Na przykład rozszerzenie asortymentu produkcji pozwala co prawda na zaspokojenie różnorodnych potrzeb odbiorców, jednak pociąga za sobą wzrost kosztów (np. produkcji i utrzymania zapasów). Relacja trade-off może pojawić się też w obrębie różnych elementów jakości produktu. Przykładowo, jeśli chodzi o jakość produktu spożywczego, walory estetyczne (np. kolor wyrobu) mogą być okupione zmniejszeniem bezpieczeństwa spożycia - zastosowaniem nieobojętnych dla zdrowia sztucznych barwników. Również w obrębie logistycznej obsługi klienta często trzeba dokonywać wyborów typu "coś za coś". Na przykład, przy danym poziomie kosztów można oferować lepszą terminowość przy dłuższym czasie cyklu realizacji zlecenia lub odwrotnie. Zależności trade-off można zaobserwować także między elementami jakości produktu a jakości dostaw. Przykładowo, skracanie czasu wykonania jakiegoś procesu, np. produkcyjnego poprzez szybsze wykonywanie określonych czynności, może pozwolić na skrócenie czasu realizacji zlecenia, ale może też skutkować obniżeniem jakości produktu. Zaznaczyć jednak należy, że w żadnym wypadku nie można rozpatrywać zależności między elementami jakościowymi bez uwzględniania kosztów.