Kolejowe przewozy grup ładunków w trzecim kwartale 2024 roku
- Oprac. M.T.
- Kategoria: Transport i spedycja
Struktura przewozów grup towarów w III kwartale 2024 r. pokazuje, że w transporcie kolejowym dokonuje się nieunikniona zmiana w zakresie transportu węgla – spadek wielkości przewozu tego surowca jest bardzo wyraźny. Z drugiej strony, w porównaniu z ubiegłym rokiem, rośnie rola transportu rud metali i pozostałych produktów górnictwa i kopalnictwa. Masa ładunków z tej grupy przewieziona od początku roku jest większa niż masa przetransportowanego koleją węgla kamiennego.
Trzeci kwartał wskazuje też na spadek udziału przewozów ładunków z grupy produkty rolnictwa, łowiectwa, leśnictwa, rybactwa i rybołówstwa. Wzrost przewozów w tej grupie odnotowywany był od II kwartału 2022 r., aktualnie – wielkość przewozów spadła do poziomu sprzed tego okresu.
Od początku 2024 r. widać wzrost przewozów ładunków z grupy chemikaliów, produktów chemicznych, włókien sztucznych, wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych, paliwa jądrowego w porównaniu z każdym kwartałem poprzedniego roku.
Mimo że spada zapotrzebowanie na przewóz surowców energetycznych, w tym przede wszystkim węgla, kolej wykazuje się elastycznością i skutecznie obsługuje potrzeby przemysłu metalurgicznego oraz sektora budowlanego. Pozytywnym sygnałem jest również wzrost transportu surowców wtórnych, co jest istotnym kierunkiem rozwoju bardziej zrównoważonej gospodarki.
Wszechstronność polskiej kolei
Zróżnicowana struktura przewozów pokazuje, że kolej w Polsce staje się coraz bardziej wszechstronna – oferuje transport nie tylko surowców, ale i produktów przemysłowych, odpadów czy wyrobów konsumpcyjnych. Jest szczególnie ważne w kontekście wzrastającej roli gospodarki obiegu zamkniętego i zrównoważonego wykorzystania środowiska naturalnego.
– To właśnie w zróżnicowaniu transportu widać szansę na zniwelowanie luki związanej ze spadkiem zapotrzebowania transportu węgla. Zwiększenie przewozów materiałów budowlanych i kruszywa, w związku z planami rozbudowy nowych linii kolejowych w najbliższych latach, jest szansą na czasowe zastąpienie węgla przewozem ładunków na potrzeby tych inwestycji. Kolej powinna być również wykorzystywana przez sektor produktów rolnictwa – taki potencjał kolei ujawnił się przy okazji konieczności transportu dużej ilości zboża i płodów rolnych z objętej wojną Ukrainy. Do tego dochodzą możliwości związane z przewozem naczep i kontenerów w zakresie transportu intermodalnego w dotychczasowych relacjach drogowych. Przykłady innych krajów wskazują na możliwość zwiększenia udziału kolei w transporcie surowców wtórnych. Jeśli tylko polityka państwa i działania przedsiębiorców będą skuteczne, luka po węglu może być zapełniona właśnie przez znacznie szersze wykorzystanie kolei niż dotychczas – komentuje wyniki przewozów grup towarów dr inż. Ignacy Góra, Prezes Urzędu Transportu Kolejowego.
Wyniki grup towarów w trzecim kwartale 2024 r.
- Węgiel, ropa naftowa, gaz ziemny – 15,42 mln ton, 2,57 mld tonokilometrów
Największy udział w przewozach towarowych miały surowce energetyczne, które stanowiły 27,6% całkowitego wolumenu przewozów. Praca przewozowa wykonana przy transporcie surowców energetycznych, w tym węgla kamiennego, brunatnego, ropy naftowej i gazu ziemnego, osiągnęła poziom 2,57 miliarda tonokilometrów. Jest to 17,4% całkowitego wolumenu przewozów. Niski wynik udziału w pracy przewozowej jest związany z parametrem średniej odległości przewożonego ładunku, który wrócił do poziomu sprzed wybuchu wojny w Ukrainie – średnia odległość w trzecim kwartale to niecałe 167 kilometrów.
- rudy metali i pozostałe produkty górnictwa i kopalnictwa – 16,24 mln ton (29,1% według masy ogółem), 4,38 mld tonokilometrów (29,8% według pracy przewozowej ogółem);
- koks, brykiety, produkty rafinacji ropy naftowej – 8,01 mln ton (14,3% według masy ogółem), 2,96 mld tonokilometrów (20,1% całkowitych przewozów według pracy przewozowej);
- chemikalia, produkty chemiczne, włókna sztuczne, wyroby z gumy i tworzyw sztucznych, paliwo jądrowe – 2,73 mln ton (4,9% całkowitych przewozów) oraz 0,84 mld tonokilometrów (5,7% według pracy przewozowej ogółem);
- metale, wyroby metalowe gotowe (z wyłączeniem maszyn i urządzeń) – 2,35 mln ton (4,2% według masy ogółem), 0,55 mld tonokilometrów (3,7% według pracy przewozowej ogółem);
- pozostałe grupy towarów NST – 11,11 mln ton (19,9% według masy ogółem), 3,42 mld tonokilometrów (23,24% według pracy przewozowej ogółem). Grupa obejmuje różnorodne towary z pozostałych grup, m.in. produkty rolnictwa, maszyny, sprzęt transportowy czy towary nieidentyfikowalne (najczęściej kontenery przewożone koleją).
Styczeń – wrzesień 2024
W pierwszych trzech kwartałach 2024 r. przewozy towarów koleją w Polsce osiągnęły łączny wolumen 166,5 mln ton. Oznacza to, że wynik przewiezionej masy ładunków jest niższy o 6,4 mln ton w porównaniu do łącznej masy przewiezionej w pierwszych trzech kwartałach 2023 r. (spadek o 3,7%), a wykonana praca przewozowa osiągnęła poziom 43,9 mld tonokilometrów. Jest to spadek o 2,4 mld tonokilometrów względem tego samego okresu 2023 r.
Od stycznia do września tego roku największy spadek wystąpił w grupie węgiel kamienny, brunatny, ropa naftowa i gaz ziemny – wyniki za trzy kwartały są o 11,1 mln ton i 3,82 mld tonokilometrów niższe niż w tym samym okresie 2023 r.
W zakresie wzrostów największy z nich (nie wliczając grupy towary nieidentyfikowalne) miał miejsce w grupie chemikalia, produkty chemiczne, włókna sztuczne, wyroby z gumy i tworzyw sztucznych, paliwo jądrowe i wyniósł 1,17 mln ton (+0,26 mld tonokilometrów).
Szczegółowe wyniki dotyczące przewozów grup ładunków można znaleźć na portalu statystycznym Urzędu Transportu Kolejowego. W dziale Grupy towarowe prezentowane są szczegółowe dane wraz z plikami danych za wcześniejsze lata.
Źródlo: UTK