Nowa regulacja unijna zagrożeniem dla branży KEP i e-commerce
- Oprac. M.T.
- Kategoria: Raporty i analizy
Branża KEP (kurier, ekspres, paczka), będąca jednym z kluczowych segmentów polskiej gospodarki i filarem e-commerce, może zostać poważnie obciążona w wyniku implementacji unijnej dyrektywy o cyfrowych platformach pracy. Nieprecyzyjne lub zbyt szerokie wdrożenie nowych przepisów dotyczących cyfrowych platform pracy może doprowadzić do destabilizacji rynku, wzrostu kosztów operacyjnych oraz ograniczenia dostępności usług dla klientów.
Eksperci apelują o rozsądną implementację dyrektywy o cyfrowych platformach pracy
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/2831 weszła w życie 1 grudnia 2024 roku. To tzw. dyrektywa platformowa (Platform Work Directive), która ma na celu poprawę warunków pracy osób zatrudnionych za pośrednictwem cyfrowych platform pracy. Dyrektywa zakłada domniemanie istnienia stosunku pracy między platformą a osobą świadczącą usługi, co gwarantuje pracownikom możliwość korzystania z należnych im praw pracowniczych. Kryteria uzasadniające to domniemanie będą ustalane indywidualnie przez każde państwo członkowskie UE, które na wdrożenie tego rozwiązania ma dwa lata.
Działalność cyfrowych platform pracy kojarzona jest z oferowaniem usług typu dostarczanie jedzenia, przewozy osób czy sprzątanie. W przestrzeni publicznej pojawiły się opinie o możliwym rozszerzeniu działania Dyrektywy na podmioty niebędące cyfrowymi platformami pracy, czyli daleko poza jej treść jak i założenia Komisji Europejskiej.
Zgodnie z opublikowanym raportem „Branża KEP w Polsce. Zagrożenia związane z wdrożeniem dyrektywy o cyfrowych platformach pracy”, implementacja tych przepisów w Polsce niesie ryzyko nieadekwatnego uwzględnienia operatorów KEP, którzy nie funkcjonują jako platformy cyfrowe w rozumieniu dyrektywy.
Dyrektywa została stworzona z myślą o podmiotach, które organizują pracę przy użyciu algorytmów. Branża KEP działa w zupełnie innym modelu – to firmy, które bazują na rozbudowanej infrastrukturze logistycznej, z jasno określonymi regulacjami i nadzorem państwowym.
– podkreśla autor raportu, prof. Arkadiusza Kawa z Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu.
Ryzyko destabilizacji rynku
Operatorzy KEP współpracują z niezależnymi przewoźnikami i podwykonawcami, którzy dysponują własnymi środkami transportu oraz organizują swoją pracę w sposób autonomiczny i elastyczny. Narzucenie tym firmom obowiązku zatrudniania kurierów na podstawie umów o pracę byłoby nie tylko ograniczeniem swobodnego prowadzenia działalności gospodarczej, ale również generowałoby ogromne koszty i trudności organizacyjne.
Implementacja przepisów dyrektywy w odniesieniu do branży KEP byłaby błędem legislacyjnym, który może mieć poważne konsekwencje dla rynku.Taki krok oznaczałby konieczność przebudowy modelu operacyjnego, poniesienia znacznych kosztów inwestycyjnych i potencjalnego ograniczenia elastyczności działalności, co wprost przełożyłoby się na dostępność i ceny usług. Nie oczekują tego ani niezależni przewoźnicy, którzy cenią sobie elastyczność swoich usług, ani konsumentki i konsumenci, którzy nie chcą wzrostu cen. Objęcie branży KEP tą dyrektywą byłoby więc wylaniem dziecka z kąpielą.
– mówi Wojciech Arszewski, prezes Forum Przewoźników Ekspresowych.
Z raportu wynika, że tylko z tytułu wzrostu kosztów pracy, ceny usług kurierskich mogą wzrosnąć o co najmniej 25%, a w przypadku uwzględnienia kosztów nabycia pojazdów, ich utrzymania i eksploatacji oraz kosztów nieświadczenia pracy w czasie nieobecności – nawet do 40%. Taki wzrost kosztów dotknie bezpośrednio sektor e-commerce, a w konsekwencji – konsumentów.
Konsekwencje dla gospodarki
Branża KEP w Polsce obsługuje rocznie około 1,5 mld, z czego 1,2 mld przesyłek pochodzi z zakupów internetowych. Generuje przychody na poziomie 22 miliardów złotych i bezpośrednio daje pracę ponad 70 tysiącom osób. Odgrywa bardzo ważną rolę w gospodarce, wspierając handel, zwłaszcza sprzedawców e-commerce, a także firmy dystrybucyjne i produkcyjne. Jej znaczenie polega na zapewnianiu ciągłości łańcucha dostaw, obsłudze setek tysięcy klientów – zarówno na poziomie lokalnym, krajowym, jak i międzynarodowym. Wprowadzenie regulacji nieadekwatnych do specyfiki tej branży może zachwiać jej stabilnością i w konsekwencji negatywnie wpłynąć na ten bardzo ważny sektor gospodarki.
Tylko w 2024 roku szacowany przez Izbę Gospodarki Elektronicznej koszt adaptacji regulacji prawnych w całym polskim e-commerce wyniosły ponad 55 mld zł. To równowartość około 6% całej rocznej wartości sprzedaży (B2B i B2C) w tym sektorze. Kolejne duże obciążenia mogą osłabić pozycję konkurencyjną polskich firm na rynku europejskim i stanowić dodatkowy cios dla wielu małych i średnich firm, którymi polska gospodarka stoi.
– ostrzega Arkadiusz Kawa.
Dodatkowo, zgodnie z raportem, narzucenie obowiązku zatrudnienia kierowców mogłoby mieć de facto efekt odwrotny do zamierzonego i zniechęcić wielu z nich do dalszej współpracy. Dostępność usług kurierskich, szczególnie w okresach wzmożonego zapotrzebowania, takich jak tzw. szczyty przedświąteczne, mogłaby więc zostać poważnie ograniczona.
Apel o rozsądek legislacyjny
Tzw. dyrektywa platformowa powinna być wdrożona w sposób zgodny z jej pierwotnym zamierzeniem i rzeczywistym zakresem. Raport zawiera konkretne rekomendacje, w tym: ograniczenie stosowania dyrektywy wyłącznie do podmiotów funkcjonujących jako cyfrowe platformy pracy; uwzględnienie już obowiązujących przepisów prawa krajowego i unijnego, które regulują działalność branży KEP; wyłączenie spod regulacji operatorów KEP i przewoźników z nimi współpracujących.
Zależy nam oczywiście na tym, aby nowe regulacje były skuteczne, adekwatne i uwzględniały specyfikę branży KEP. Nie ma jednak uzasadnienia, aby rozwiązania przewidziane w Dyrektywie zostały na gruncie prawa krajowego przeniesione również na branżę KEP. Przede wszystkim dlatego, że działalność prowadzona przez operatorów pocztowych, przewoźników i spedytorów w sposób zasadniczy różni się od działalności cyfrowych platform pracy i jest już w sposób kompleksowy uregulowana, zarówno na gruncie prawa międzynarodowego, europejskiego, jak i krajowego.
– podsumowuje Wojciech Arszewski.
Raport w wersji pełnej i skróconej dostępny jest pod linkiem.
Źródło: Forum Przewoźników Ekspresowych